дзя́га, -і, ДМ дзя́зе, мн. -і, дзяг, ж.

Рэмень, папруга.

Падцягнуць дзягу.

|| памянш. дзя́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзя́га

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. дзя́га дзя́гі
Р. дзя́гі дзя́г
Д. дзя́зе дзя́гам
В. дзя́гу дзя́гі
Т. дзя́гай
дзя́гаю		 дзя́гамі
М. дзя́зе дзя́гах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дзя́га ж. реме́нь м. (поясной)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзя́га, ‑і, ДМ дзязе, ж.

Рэмень, папруга. Тужэй падцягваем франтавыя дзягі, Глянцуем боты, чысцім шынялі. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзя́га ж Ríemen m -s, -; Gurt m -(e)s, -e , Gürtel m -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Дзя́га ’раменны пояс’ (Сцяшк.). Параўн. рус. дыял. дя́га ’скураны рамень’, ’сіла, рост’, укр. дыял. палес. дяг ’паласа лыка’, славен. déga ’рамень’, ст.-рус. дѧгъ ’тс’. Гэты назоўнік, як мяркуюць (гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 24–25), таго ж кораня, што і прасл. дзеяслоў *dęgtʼi, які захаваўся дрэнна (у кампазіцыі *obdęgati). З і.-е. моў параўн. літ. deñgti ’пакрываць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дзя́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.

Памянш. да дзяга; тое, што і дзяга. З-пад дзяжкі вылазіць кашуля, і вецер гуляе па грудзях. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тры́нчык ‘невялікі рэмень, дзяга’ (Скарбы), ‘маленькая салдацкая торбачка’ (Бяльк.), укр. три́нчик, тре́нчик ‘вузкі мужчынскі раменны пасак, дзяга’. З рус. тре́нчик ‘раменьчык’ < трень ‘тонкая вяроўка, пракладзеная паміж пасмамі ліны’ < нідэрл. trensing ‘тс’ (Фасмер, 4, 98; ЕСУМ, 5, 629–630).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абдзяжу́ліць ’высцебаць дзягай, раменным пасам’ (Бяльк.), абдзяжуліць < *абдзяжуля < *абдзяжыць (параўн. абакуліць). Гл. дзяга.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Куша́к ’пояс, дзяга’. Параўн. рус. кушак (Сл. паўн.-зах., 2, 595; Бяльк.). Укр. кушак, рус. кушак, ст.-рус. кушакъ. Запазычанне з тур. kušak ’тс’ (Фасмер, 2, 439).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)