дбаць, дба́ю, дба́еш, дба́е; незак., пра каго-што, аб кім-чым і без дап.

Праяўляць клопаты аб кім-, чым-н., турбавацца пра каго-, што-н.

Аб ім дбалі чужыя людзі.

Д. пра парадак у гаспадарцы.

Хто дбае, той і мае (з нар.).

◊

І не дбае — не звяртае ўвагі.

|| зак. падба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. дба́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дба́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дба́ю дба́ем
2-я ас. дба́еш дба́еце
3-я ас. дба́е дба́юць
Прошлы час
м. дба́ў дба́лі
ж. дба́ла
н. дба́ла
Дзеепрыслоўе
цяп. час дба́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дбаць несов. забо́титься; стара́ться; усе́рдствовать;

◊ хто дба́е, той і ма́е — посл. дохо́д не живёт без хлопо́т; без труда́ не вы́нешь ры́бку из пруда́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дбаць, дбаю, дбаеш, дбае; незак.

Праяўляць клопаты аб кім‑, чым‑н., турбавацца пра каго‑, што‑н. — Каб вы толькі ведалі, як аба мне дбалі і пра мяне клапаціліся тыя, чужыя людзі, у хаце якіх я ляжаў! Чорны. Купловічу захацелася агледзець калгас уначы, праверыць, як вартуецца грамадская гаспадарка, як і хто дбае пра калгаснае багацце. Дуброўскі. Хто дбае, той і мае. Прыказка.

•••

І не дбае — не звяртае ўвагі, не заўважае. Раніцай яшчэ халаднавата, а .. [Насця] і не дбае. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дбаць

1. (клапаціцца, турбавацца пра каго-н., што-н.) sórgen vi (für A), sich kümmern (um A);

2. (вельмі старанна працаваць) Éifer [Fleiß] an den Tag légen; éifrig [fléißig] sein; mit Éifer étwas tun*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Дбаць ’клапаціцца’. Засведчана ўжо ў ст.-бел. мове: дбати (гл. Булыка, Запазыч., 88). Паводле Кюнэ (Poln., 50), бел. лексема запазычана з польск. dbać ’тс’. Кюнэ (там жа) аргументуе магчымасць запазычання з польск. мовы тым, што гэта слова вядома толькі ў зах. славян. Булыка (там жа) таксама лічыць слова запазычаным. З іншага боку некаторыя этымолагі лічаць бел. дбаць, укр. дба́ти спаконвечна славянскімі лексемамі, якія зыходзяць да прасл. *dъbati (так мяркуе, напр., Слаўскі, 1, 142, але без рус. матэрыялу). Да прасл. *dъbati адносіць бел., укр. і рус. (рус. дыял. дбать) Трубачоў; гл. яго дадатак да Фасмера, 1, 486 (пад дбать), а таксама Трубачоў, Эт. сл., 5, 172–173. Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

падба́ць гл. дбаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

занядба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

Перастаць дбаць пра каго-, што-н., пакінуць каго-, што-н. без догляду, увагі.

З. гаспадарку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Зак. да дбаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усе́рдствовать несов. стара́цца; завіха́цца; обл. шчырава́ць; (радеть) ру́піцца, дбаць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)