даўбе́шка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. даўбе́шка даўбе́шкі
Р. даўбе́шкі даўбе́шак
Д. даўбе́шцы даўбе́шкам
В. даўбе́шку даўбе́шкі
Т. даўбе́шкай
даўбе́шкаю		 даўбе́шкамі
М. даўбе́шцы даўбе́шках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

даўбе́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.

1. Круглае палена з патончаным канцом-дзяржаннем для расколвання, убівання чаго-н. у што-н.; невялікая доўбня.

Увагнаў калок даўбешкай.

Даўбешкамі забівалі палі.

2. перан. Пра тупога, някемлівага чалавека (разм., лаянк.).

Д. часам пост займае немалы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

даўбе́шка ж.

1. дуби́нка;

2. бран. болва́н м., чурба́н м.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

даўбе́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

1. Цяжкае палена з вычасаным дзяржаннем для забівання, расколвання чаго‑н. і пад.; невялікая доўбня. Даўбешка, што калоў Саўка Чужахвал дома дровы, была пашчапаная. Чорны. Найбольш дужыя хлопцы драўлянымі даўбешкамі забівалі палі. Рунец.

2. Лаянк. Пра тупога, някемлівага чалавека. Даўбешка часам пост займае І марыць, што яна — свяціла, карыфей! Валасевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даўбе́шка ж.

1. (палена для забівання) Háuklotz m -es, -klötze; dícker Stock; Knüppel m -s, -;

2. разм., лаянк (не зусім разумны чалавек) stúrer, éinfältiger und dúmmer Mensch; Tölpel m -s, -; Tóllpatsch m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Лямпе́шка ’планка, у якую ўстаўляецца верхні канец млёна’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Магчыма, да лямпа (гл.). Гняздо планкі, куды ўстаўляўся млён, было падобна да адпаведнага гнязда ў лучніку (посвету). Суфікс ‑ешка, як у даўбешка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чурба́н м.

1. цурба́н, -на́ м.; (чурка) пацурба́лак, -лка м.;

2. перен., бран. даўбе́шка, -кі ж., до́ўбня, -ні ж., даўбня́, -ні́ ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

доўбня, даўбня, даўбежка, даўбешка, баба, шляга, трамбоўка

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

*Такмачы́, токмачі́, тукмачі́, тукмачы́, тумачі́ ’тоўчаная бульба’ (Сл. Брэс.), токмачі́, тукмачі́, томочі́ ’бульбяная каша, таўканіца’ (жабін., драг., малар., ЛА, 4; Лекс. Бел. Палесся). Відаць, мясцовае ўтварэнне на базе дзеяслова тыпу ўкр. токма́чити ’ўтоптваць; біць, прыціскаць’, рус. токма́чить ’біць, таўчы’, вытворных ад тур., тат. tokmak ’даўбешка’ (< toqi‑/toqu ’біць, стукаць’), гл. Фасмер, 4, 70; ЕСУМ, 5, 592.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

lump​1 [lʌmp] n.

1. (of) кава́лак, кусо́к, камя́к, ком;

a lump of clay ком глі́ны;

a lump of dough камя́к це́ста;

a lump of sugar кусо́чак цу́кру;

a lump of wood цурба́н

2. гуз, шы́шка (на целе), пухлі́на

3. BrE, infml до́ўбня, даўбе́шка, дуры́ла

♦

a lump in the throat ком у го́рле

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)