да́цца, да́мся, дасі́ся, да́сца; дадзі́мся, дасце́ся, даду́цца; да́ўся, дала́ся, дало́ся; да́йся; зак.

1. Дазволіць што-н. з сабой зрабіць; паддацца.

Конь не даўся Сяргею.

2. Засвоіцца, паддацца асваенню.

Матэматыка яму далася лёгка.

3. Стукнуцца чым-н. аб што-н. (разм.).

Моцна даўся галавой аб вушак.

4. Стаць прадметам увагі (разм.).

Даўся табе гэты пустаслоў.

◊

Дацца ў знакі (разм.) — даняць, надоўга запомніцца.

Дзіву дацца — моцна здзівіцца.

|| незак. дава́цца, даю́ся, дае́шся, дае́цца; даёмся, даяце́ся, даю́цца (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

да́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. да́мся дадзі́мся
2-я ас. дасі́ся дасце́ся
3-я ас. да́сца даду́цца
Прошлы час
м. да́ўся далі́ся
ж. дала́ся
н. дало́ся
Загадны лад
2-я ас. да́йся да́йцеся
Дзеепрыслоўе
прош. час да́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

да́цца сов., разг.

1. (позволить что-л. с собой сделать) да́ться; см. дава́цца 1;

2. (быть усвоенным) да́ться;

матэма́тыка яму́ дала́ся лёгка — матема́тика ему́ дала́сь легко́;

3. разг. уда́риться;

мо́цна да́ўся — галаво́й си́льно уда́рился голово́й;

4. (подохнуть от изнурения) пасть;

конь да́ўся ад непасі́льнай пра́цы — конь пал от непоси́льной рабо́ты;

◊ д. ў зна́кі — запо́мниться, осточерте́ть;

дзі́ву д. — ди́ву да́ться;

не д. ў кры́ўду — не да́ться в оби́ду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

да́цца, дамся, дасіся, дасца; дадзімся, дасцеся, дадуцца; пр. даўся, ‑лася, ‑лося; заг. дайся; зак.

1. Дазволіць зрабіць з сабой што‑н. Дацца абстрыгчы. □ Хвядзько хацеў абняць і пацалаваць Параску, але яна не далася, уцякла ў хлеў. Лобан.

2. Разм. Ударыцца, стукнуцца. Увечары стала вядома: нічога страшнага ў Міхалючка не было, але ён моцна даўся аб цвёрдую зямлю, і па плячы пайшла пухліна. Чорны.

3. Разм. Дастацца. У цяжкай працы даўся хлеб, У бойках нас сустрэла слава. Хведаровіч. // Паддацца засваенню. Літары даліся хлопцу няцяжка. Брыль.

4. Разм. Стаць прадметам асаблівай увагі, інтарэсу. — Даўся вам Сямён. Ён жа такая нуда. А тыя хоць пагаварыць цікава могуць. Шыцік.

•••

Дацца ў знакі — надакучыўшы, даняць, надоўга запомніцца.

Дацца ў памяць — надоўга запомніцца, засесці ў памяці.

Дзіву дацца — моцна здзівіцца чаму‑н.

Не дацца ў крыўду каму — сумець пастаяць за сябе, абараніць сябе.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

да́цца

1. (дазволіць зрабіць з сабой што-н) sich… lássen*;

да́цца ашука́ць сябе́ sich betrügen lássen*;

2. (лёгка, цяжка засвойваць) léicht fállen*, schwer fállen*;

3. разм (стукнуцца) sich stóßen* (аб што-н an, gégen A);

да́цца галаво́й аб што-н sich (D) den Kopf an etw. (A) ánstoßen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дава́цца гл. дацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сподо́биться да́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дава́цца гл дацца

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дава́цца, даюся, даешся, даецца; даёмся, даяцеся; заг. давайся; незак.

1. Незак. да дацца (у 1 і 3 знач.).

2. Зал. да даваць (гл. даць у 1–5 і 8 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падвяза́цца, ‑вяжуся, ‑вяжашся, ‑вяжацца; зак.

Падвязаць на сабе што‑н.; падперазацца. Падвязацца вяроўкай. □ Ён, падвязаўшыся жончыным доўгім фартухом, перамываў у памыйніцы бульбу, ссыпаў яе ў вялікі чыгун. Гаўрылкін. Пахнуць градкі кменам і чарнушкай, Памідоры — проста дзіву дацца: Падвязаўся кожны куст істужкай, Быццам ён звярэдзіўся ў працы. Кляўко.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)