дастава́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дастаю́ дастаё́м
2-я ас. дастае́ш дастаяце́
3-я ас. дастае́ дастаю́ць
Прошлы час
м. дастава́ў дастава́лі
ж. дастава́ла
н. дастава́ла
Загадны лад
2-я ас. дастава́й дастава́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час дастаючы́

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дастава́ць несов.

1. достава́ть;

2. достава́ть, вынима́ть;

3. извлека́ть, удаля́ть;

4. достава́ть, дотя́гиваться;

5. разг. (приобретать, раздобывать) достава́ть;

6. получа́ть, нажива́ть;

7. разг. получа́ть; зараба́тывать;

1-7 см. даста́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дастава́ць, ‑стаю, ‑стаеш, ‑стае; ‑стаём, ‑стаяце.

Незак. да дастаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дастава́ць гл. дастаць

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

даста́ць, -а́ну, -а́неш, -а́не; -а́нь; зак.

1. што. Узяць што-н. такое, што знаходзіцца на адлегласці.

Д. талерку з паліцы.

2. да каго-чаго, што або чаго. Дацягнуцца, дакрануцца да чаго-н. аддаленага.

Д. рукой да бэлькі.

Д. дно ў рацэ.

3. Выняць, выцягнуць, набыць што-н., здабыць.

Д. кнігу з партфеля.

Д. асколак з раны.

4. што. Раздабыць што-н.

Д. білет у тэатр.

5. што і чаго. Нажыць што-н. непрыемнае (часцей пра здароўе; разм.).

Д. запаленне лёгкіх.

◊

Дастаць з-пад зямлі (разм.) — любым спосабам адшукаць.

Зімой лёду не дастанеш у каго (разм.) — пра вельмі скупога чалавека.

Крукам носа не дастанеш каму (разм.) — не падступішся да каго-н.

|| незак. дастава́ць, -таю́, -тае́ш, -тае́; -таём, -таяце́, -таю́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раздобыва́ть несов., разг. дастава́ць, раздабыва́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

патрашы́ць, -рашу́, -ро́шыш, -ро́шыць; -ро́шаны; незак., каго (што).

Вымаць вантробы.

П. курыцу.

П. сумкі (перан.: даставаць усё, што ў іх знаходзіцца; разм.).

|| зак. вы́патрашыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дастава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. даставаць — дастаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адхапля́ць

‘паспешліва адымаць, набываць, даставаць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. адхапля́ю адхапля́ем
2-я ас. адхапля́еш адхапля́еце
3-я ас. адхапля́е адхапля́юць
Прошлы час
м. адхапля́ў адхапля́лі
ж. адхапля́ла
н. адхапля́ла
Загадны лад
2-я ас. адхапля́й адхапля́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час адхапля́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

выдабыва́ць

‘здабываць, выводзіць на паверхню, даставаць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. выдабыва́ю выдабыва́ем
2-я ас. выдабыва́еш выдабыва́еце
3-я ас. выдабыва́е выдабыва́юць
Прошлы час
м. выдабыва́ў выдабыва́лі
ж. выдабыва́ла
н. выдабыва́ла
Загадны лад
2-я ас. выдабыва́й выдабыва́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час выдабыва́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)