Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
далёкі, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца, адбываецца на вялікай адлегласці або які мае вялікую працягласць.
Далёкая планета.
Д. стрэл.
Далёкая дарога.
На далёкіх подступах (таксама перан.). Далёкая старонка без ветру сушыць (прыказка).
2. Аддзелены ад сучаснага вялікім прамежкам часу.
Далёкае мінулае.
3. Які не мае блізкіх кроўных сувязей.
Д. родзіч.
4.перан. Які мае мала агульнага з кім-, чым-н.
Мы з ім далёкія людзі.
Д. ад навукі чалавек.
5.ад чаго. Які не мае намеру рабіць што-н., думаць пра што-н.
Я д. ад думкі абражаць вас.
6. (толькі з адмоўем). Разумны, кемлівы (разм.).
Дзяўчына не надта далёкая.
|| наз.далёкасць, -і, ж. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
далёкі
1. (находящийся на большом расстоянии; имеющий большое протяжение) далёкий, да́льний; отдалённый;
2. (о родстве) да́льний;
д. свая́к — да́льний ро́дственник;
3. (ад каго, чаго) перен. (имеющий мало общего с кем; чем-л.) далёкий, чу́ждый (кому, чему);
д. ад наву́кі чалаве́к — далёкий от нау́ки челове́к;
4.в др. знач. далёкий; отдалённый;
~кія часы́ — далёкие (отдалённые) времена́;
~кае падабе́нства — отдалённое схо́дство
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
далёкі, ‑ая, ‑ае.
1. Які знаходзіцца, адбываецца на вялікай адлегласці; проціл. блізкі. Далёкія зоры. Водгулле далёкага грому. □ Паімчыць цягнік на поўдзень, У казахскі стэп далёкі.Аўрамчык.На далёкай планеце ўзаўецца наш сцяг — Нашай доблесці сведка праўдзівы.Гілевіч.// Які мае вялікую працягласць у прасторы. Далёкі паход. □ Калі пайду ў далёкую дарогу, З табой на час расстануся ізноў.Прыходзька.[Шлях] .. параходаў непамерна далёкі, на другі ускрай зямлі.Самуйлёнак.
2. Аддзелены ад сучаснага моманту вялікім прамежкам часу. Далёкае мінулае. Далёкая будучыня. □ Чаму ж я далёкай назваў тую восень? Дванаццаць гадоў — мо не так ужо многа.Гілевіч.Надакучыла ноччу марознаю Вішням сніць аб далёкай вясне.Лойка./узнач.наз.далёкае, ‑ага, н.Як цяжкі сон прыгадваецца іншы раз чалавеку далёкае перажытае.Пальчэўскі.
3. Які не мае блізкіх кроўных сувязей. Далёкі сваяк. Далёкая радня.
4.перан. Які мае мала агульнага з кім‑, чым‑н.; не падобны, інакшы. У формуле матэматычнай залежнасцю звязаны такія, здавалася б, далёкія ад матэматыкі «велічыні», як ціск крыві, пульс, пругкасць артэрый.Матрунёнак.// Чужы, абыякавы да ўсяго. [Надзя] стаяла на беразе, склаўшы на грудзях рукі, задумлівая, далёкая.Ваданосаў.А Віктар, чужы і далёкі ад усяго, што вакол яго адбывалася, стаяў, прысланіўшыся плячамі да сцяны хаты.Палтаран.
5.адчаго. Які не мае намеру рабіць што‑н., думаць аб чым‑н. і пад. Скарына быў далёкі ад думкі гвалтоўнага знішчэння існуючага ладу, карэннага змянення становішча працоўных мас.Алексютовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
далёкі
1. (адлегласць) fern; entférnt, entlégen; weit (áusgedehnt);