гроза́
1. навальні́ца, -цы ж.;
2. перен. (разрушительная сила чего-л.) нава́ла, -лы ж., навальні́ца, -цы ж.;
гроза́ войны́ нава́ла (навальні́ца) вайны́;
3. перен. (о ком-л., внушающем страх) граза, -зы ж.;
партиза́ны бы́ли грозо́й неме́цких захва́тчиков партыза́ны былі́ гразо́й няме́цкіх захо́пнікаў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГРО́ЗА
(Groza) Петру (7.12.1884, с. Бэчыя, пав. Хунедаара, Румынія — 7.1.1958),
румынскі паліт. і дзярж. дзеяч. Доктар права. Вучыўся ў Будапешцкім, Берлінскім і Лейпцыгскім ун-тах. У 1918—27 чл. Нар. партыі. У 1921—22 і 1926—27 чл. урада. У 1933—53 старшыня леваарыентаванай арг-цыі «Фронт земляробаў». У 1943—44 зняволены за дзейнасць, скіраваную супраць дыктатуры І.Антанеску. У 1944 удзельнічаў у стварэнні Нац.-дэмакр. фронту. З ліст. 1944 віцэ-прэм’ер, у 1945—52 прэм’ер-міністр Румыніі. У 1952—58 Старшыня Прэзідыума Вял. нац. сходу (кіраўнік дзяржавы). Урад Гроза правёў агр. рэформу, рэарганізаваў сістэму кіравання, устанавіў дыпламат. адносіны з СССР (6.8.1945), садзейнічаў ліквідацыі ў краіне манархіі, абвяшчэнню Румыніі нар. рэспублікай (30.12.1947) і інш.
т. 5, с. 447
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГРО́ЗА
(Groza) Аляксандр Караль (30.6.1807, в. Закрынічча Вінніцкай вобл., Украіна — 3.11.1875),
польскі паэт, празаік, драматург. Вучыўся ў Віленскім і Дэрпцкім ун-тах. У 1838—42 рэдагаваў і выдаваў у Вільні альманах «Rusałka» («Русалка»). Прадстаўнік т.зв. «украінскай школы» ў польскай л-ры. Збіраў і апрацоўваў укр. і бел. фальклор. Выкарыстоўваючы сюжэты нар. паданняў, напісаў паэмы «Канеўскі стараста» (1836), «Сарока» (1838), «Пра памерлыя душы» (1848), «Марцін» (1849), «Смяцінскі» (1860), драму «Грыць» (1858). У альманаху «Rubon» («Рубон») апублікаваў тэксты бел. нар. песень, матэрыялы пра бел. вяселле, святкаванне Сёмухі і інш.
т. 5, с. 446
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гроза
Том: 7, старонка: 166.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
навальні́ца ж., в разн. знач. гроза́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Гразі́ць ’гразіць’. Прасл. *groziti ’гразіць і г. д.’ (агляд гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 143): рус. грози́ть, укр. грози́ти, балг. грозя́, серб.-харв. гро̀зити. Дзеяслоў утвораны ад прасл. *groza ’страх; жах; штосьці страшнае; пагроза’; параўн. бел. граза́ ’граза; навальніца’, укр. гроза́, рус. гроза́, чэш. hrůza ’страх, жах’, польск. groza ’небяспека’, балг. гроза́ ’штосьці страшнае’, ст.-слав. гроза ’жах’. Магчыма, гукапераймальнага паходжання (*g‑r‑g̑‑: параўн. грэч. γοργός ’страшны’). Трубачоў, там жа, 141–142 (з аглядам літ-ры). Сюды ж адносіцца і бел. прыметнік гро́зны (прасл. *grozьnъ, гл. Трубачоў, там жа, 144).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грымо́ты, -о́т и -таў ед. нет, разг. раска́ты гро́ма; гроза́ ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бу́ря прям., перен. бу́ра, -ры ж.; (гроза) навальні́ца, -цы ж.;
магни́тная бу́ря физ. магні́тная бу́ра;
бу́ря возмуще́ния бу́ра абурэ́ння.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Feriunt summos fulgura montes
Маланкі б’юць у высокія горы.
Молнии ударяют в высокие горы.
бел. Маланка б’е ў высокае дрэва.
рус. Гроза бьёт по высокому дереву. Кому много дано, с то го много и спросится.
фр. La noblesse oblige (Положение обязывает).
англ. Huge winds blow on high hills (На высоких холмах дуют сильные ветры).
нем. Hoher Baum fängt viel Wind (Ветер задевает высокие деревья). Das Wetter schlägt gern in die hohen Türme (Гроза бьёт по высоким башням).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
уці́хнуць сов., в разн. знач. ути́хнуть;
шум уці́х — шум ути́х;
навальні́ца ўці́хла — гроза́ ути́хла;
боль уці́х — боль ути́хла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)