гле́ба, -ы, мн. -ы, глеб, ж.

1. Верхні слой зямной кары.

Гліністая г.

2. перан. Аснова, апора.

Падрыхтаваць глебу для перагавораў.

◊

Выбіць глебу з-пад чыіх ног — прымусіць пераканацца ў беспадстаўнасці чаго-н.; пазбавіць упэўненасці ў чым-н.

|| прым. гле́бавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

гле́ба ж., прям., перен. по́чва;

пясча́ная г. — песча́ная по́чва;

падрыхтава́ць ~бу для перагаво́раў — подгото́вить по́чву для перегово́ров;

◊ вы́біць гле́бу з-пад (чыіх) ног — вы́бить по́чву из-под (чьих) ног;

на гле́бе чаго-небудзь — на по́чве чего-л.;

расчы́сціць гле́бу — (для каго, чаго) расчи́стить по́чву (для кого, чего);

зандзі́раваць гле́бу — зонди́ровать по́чву;

тра́ціць гле́бу пад нага́мі — теря́ть по́чву под нога́ми;

адчу́ць гле́бу пад нага́мі — ощути́ть (почу́вствовать) по́чву под нога́ми;

стая́ць на цвёрдай гле́бе — стоя́ть на твёрдой по́чве;

прашчу́паць гле́бу — прощу́пать по́чву

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

гле́ба, ‑ы, ж.

1. Верхні пласт зямлі, на якім вырастае расліннасць. // Такі пласт з пункту гледжання яго саставу, уласцівасцей і пад. Падзолістая глеба. Урадлівая глеба. Лёгкія глебы.

2. перан. Апора, аснова. Самакрытыка — тая здаровая глеба, на якой гадуецца і выхоўваецца новы чалавек. Колас.

•••

Засаленне глебы гл. засаленне.

Адчуць глебу пад нагамі гл. адчуць.

Выбіць глебу з-пад чыіх ног гл. выбіць.

Зандзіраваць глебу гл. зандзіраваць.

Расчысціць глебу для чаго гл. расчысціць.

Стаяць на цвёрдай глебе гл. стаяць.

Траціць глебу пад нагамі гл. траціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гле́ба ж

1. Bóden m -s, -böden, Grund m -(e)s, Land n -(e)s; геагр чарназёмная гле́б Schwárzerde f -;

глі́ністая гле́б Léhmboden m;

бало́цістая гле́б Súmpfboden m;

2. перан (падмурак, аснова) Grúndlage f -, -n, Grund m -(e)s, Gründe;

на гэ́тай гле́бе auf dieser Grúndlage;

нама́цваць гле́бу das Terrain [-´rɛ̃:] sondíeren;

губля́ць гле́бу пад нага́мі den Bóden unter den Füßen verlíeren*;

падрыхта́ваць гле́бу den Bóden vórbereiten, den Nährboden [die Bedíngungen] scháffen*;

вы́біць гле́бу з пад чыіх-н ног j-m den Bóden entzíehen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

гле́ба

(лац. gleba = грудка зямлі)

1) верхні пласт зямлі, на якім расце расліннасць;

2) перан. аснова, апора.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Гле́ба ’глеба’ (БРС, Касп., Шат.). Запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. gleba ’тс’ (вядомае з XVIII ст.), якое паходзіць з лац. gleba (дакладней, з с.-лац.). Гл. Кюнэ, Poln., 57; Бернекер, 1, 301; Брукнер, 141.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гле́ба

1. Верхні слой зямлі, багаты перагноем (БРС).

2. Кавалак зямлі, глыба, зямля, грунт (Гарб.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

ралля́, -і́, ж.

Узаранае поле, узараная глеба.

Свежая р.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

падсо́хлы, -ая, -ае.

Які злёгку высах, стаў больш сухім.

Падсохлая глеба.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

цвердазём, -у, м.

Цвёрдая, не рыхлая глеба.

|| прым. цвердазёмны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)