вінная - Пошук

ВІ́ННАЯ Я́ГАДА,

гл. Інжыр.

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВІ́ННАЯ ПА́ЛЬМА,

назва розных відаў пальмаў, цукрысты сок з суквеццяў якіх зброджваюць для атрымання віна. Найб. вядомыя вінныя пальмы: карыёта пякучая (Caryota urens), маўрыцыя вінная, або бразільская веералістая пальма (Mauritia vinifera), рафія вінная (Raphia vinifera). З маладога лісця віннай пальмы атрымліваюць валакно, якое выкарыстоўваецца ў садоўніцтве для падвязкі раслін. Плады некаторых вінных пальмаў ядомыя.

т. 4, с. 185

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВІ́ННАЯ МАНАПО́ЛІЯ,

выключнае права дзяржавы на выраб спіртных напіткаў і гандаль імі. Займае важнае месца ў сістэме падаткаабкладання даходаў на карысць дзяржавы за кошт тавараў усеагульнага спажывання. У ВКЛ выключнае права на выраб і продаж спіртных напіткаў належала вял. князю, які перадаваў яго пэўным феадалам і мяшчанству гарадоў. У Расіі вінная манаполія вядома з 16 ст., канчаткова замацавалася ў канцы 19 ст., калі з 1894 па ініцыятыве міністра фінансаў С.Ю.Вітэ пачала праводзіцца піцейная рэформа (з 1897 у Віцебскай, Магілёўскай і Смаленскай губ.). У СССР частковая вінная манаполія дзейнічала з 1923.

т. 4, с. 185

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

смо́ква, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

Плод смакоўніцы, вінная ягада.

|| прым. смако́ўны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вінны́

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	вінны́	вінна́я	вінно́е	вінны́я
Р.	вінно́га	вінно́й вінно́е	вінно́га	вінны́х
Д.	вінно́му	вінно́й	вінно́му	вінны́м
В.	вінны́ (неадуш.) вінно́га (адуш.)	вінну́ю	вінно́е	вінны́я (неадуш.) вінны́х (адуш.)
Т.	вінны́м	вінно́й вінно́ю	вінны́м	вінны́мі
М.	вінны́м	вінно́й	вінны́м	вінны́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ві́нны

‘вінаваты’

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	ві́нны ві́нен	ві́нная ві́нна	ві́ннае ві́нна	ві́нныя
Р.	ві́ннага	ві́ннай ві́ннае	ві́ннага	ві́нных
Д.	ві́ннаму	ві́ннай	ві́ннаму	ві́нным
В.	ві́нны ві́ннага (адуш.)	ві́нную	ві́ннае	ві́нныя ві́нных (адуш.)
Т.	ві́нным	ві́ннай ві́ннаю	ві́нным	ві́ннымі
М.	ві́нным	ві́ннай	ві́нным	ві́нных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

смо́ква, ‑ы, ж.

1. Плод смакоўніцы; інжыр, вінная ягада.

2. Тое, што і смакоўніца (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ві́нны Wein-;

ві́нная бутэ́лька [пля́шка] Wéinflasche f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ві́нны

‘які мае адносіны да віна’

прыметнік, адносны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	ві́нны	ві́нная	ві́ннае	ві́нныя
Р.	ві́ннага	ві́ннай ві́ннае	ві́ннага	ві́нных
Д.	ві́ннаму	ві́ннай	ві́ннаму	ві́нным
В.	ві́нны (неадуш.) ві́ннага (адуш.)	ві́нную	ві́ннае	ві́нныя (неадуш.) ві́нных (адуш.)
Т.	ві́нным	ві́ннай ві́ннаю	ві́нным	ві́ннымі
М.	ві́нным	ві́ннай	ві́нным	ві́нных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ВІ́ННЫЯ КІСЛО́ТЫ,

дыгідраксібурштынавыя кіслоты, група стэрэаізамерных дыкарбонавых к-т, HOOC — CH(OH) — CH(OH) — COOH. Існуюць 3 стэрэаізамеры: D-вінная к-та (віннакаменная к-та, вінная к-та), L-вінная к-та (гл. Аптычная ізамерыя) і мезавінная к-та (антывінная к-та), таксама рацэмат D, L-вінная к-та (вінаградная к-та). Найб. пашырана D-вінная к-та, бясколерныя крышталі, t_пл 170 °C, шчыльн. 1759,8 кг/м³; раствараецца ў вадзе, спірце, ацэтоне. У свабодным стане ці ў выглядзе солей ёсць у пладах (асабліва ў вінаградзе). Атрымліваюць уздзеяннем мінер. к-т на т.зв. вінны камень. Выкарыстоўваюць к-ту, яе солі і эфіры (тартраты) у харч. прам-сці (вытв-сць напіткаў, фруктовых эсенцый, пры выпечцы хлеба), гальванатэхніцы, каляровай металургіі (для кантролю чысціні металаў) і інш.

Л.М.Скрыпнічэнка.

т. 4, с. 186

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Verbum