візі́р

‘прыстасаванне’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. візі́р візі́ры
Р. візі́ра візі́раў
Д. візі́ру візі́рам
В. візі́р візі́ры
Т. візі́рам візі́рамі
М. візі́ры візі́рах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

візі́р

‘саветнік’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. візі́р візі́ры
Р. візі́ра візі́раў
Д. візі́ру візі́рам
В. візі́ра візі́раў
Т. візі́рам візі́рамі
М. візі́ру візі́рах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

візі́р², -а, мн. -ы, -аў, м.

У некаторых краінах Блізкага Усходу: міністр, вышэйшы саноўнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

візі́р¹, -а, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

1. Прыбор для візіравання; відашукальнік.

2. Частка прыцэльнага прыстасавання з вузкай шчылінай.

|| прым. візі́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

візі́р I м.

1. спец. визи́р;

2. тех. визи́р, видоиска́тель

візі́р II м. (высший сановник, государственный советник в странах Ближнего Востока) визи́рь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

візі́р ​1, ‑а, м.

Спец.

1. Тое, што і відашукальнік.

2. Частка прыцэльнага прыстасавання з вузкай шчылінай.

3. Прылада для візіравання.

[Ням. Visier.]

візі́р ​2, ‑а, м.

Вышэйшы саноўнік, дзяржаўны саветнік у некаторых краінах Блізкага Усходу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

візі́р​I м

1. Visíer [vi-] n -s, -е;

курсавы́ візі́р вайск Kúrsvisier n;

2. фота Súcher m -s, -, Bíldsucher m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

візі́р​II м гіст Wesír m -s, -e (саноўнік у краінах Усходу)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Візі́р 1 ’відашукальнік (у фота- і кінаапараце)’; ’частка прыцэльнага прыстасавання з вузкай шчылінай’; ’прылада для візіравання’ (КТС, БРС). Паходзіць з рус. визир < ням. Visier ’мішэнь’ (Фасмер, 1, 313) < лац. visus ’від, выгляд’.

Візі́р 2 ’міністр, высокі саноўнік у Турцыі і іншых мусульманскіх дзяржавах’ (БРС). Паходзіць са ст.-рус. формы визирь < араб.-тур. väzir. Гл. Фасмер, 1, 313.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

візі́р​1

(ням. Visier)

1) прыцэльнае прыстасаванне з вузкай шчылінай;

2) прыстасаванне ў фота- або кінаапараце, каб вызначыць межы кадра; відашукальнік;

3) устройства для візіравання (гл. візіраваць) у геадэзічных інструментах (параўн. дыёптр 1).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)