вэ́ксаль

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. вэ́ксаль вэ́ксалі
Р. вэ́ксаля вэ́ксаляў
Д. вэ́ксалю вэ́ксалям
В. вэ́ксаль вэ́ксалі
Т. вэ́ксалем вэ́ксалямі
М. вэ́ксалі вэ́ксалях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вэ́ксаль, -я, мн. -і, -яў, м.

Грашовы дакумент — пісьмовае абавязацельства заплаціць каму-н. пэўную суму грошай ва ўстаноўлены тэрмін.

Прад’явіць в.

|| прым. вэ́ксальны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вэ́ксаль м. ве́ксель;

заплаці́ць па ~лі — уплати́ть по ве́кселю;

прад’яві́ць в. — предъяви́ть ве́ксель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вэ́ксаль, ‑я, м.

Пісьмовае абавязацельства заплаціць каму‑н. пэўную суму грошай ва ўстаноўлены тэрмін. Заплаціць па вэксалю. Прад’явіць вэксаль.

[Ням. Wechsel.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВЭ́КСАЛЬ

(ням. Wechsel літар. абмен),

пісьмовае даўгавое абавязацельства ўстаноўленай законам формы, якое выдаецца пазычальнікам (вэксалядаўцам) крэдытору (вэксалетрымальніку) і дае апошняму права патрабаваць ад пазычальніка выплаты да пэўнага часу сумы грошай, названай у вэксалі; від каштоўных папер. Выпускаюцца банкамі, дзярж. казначэйствамі ці ўпаўнаважанымі дзяржавай органамі і прадпрыемствамі (фірмамі). Выконваюць функцыі крэдытных грошай, могуць выкарыстоўвацца для крэдытавання ў гандл. (таварных) здзелках (камерцыйныя вэксалі) і для грашовых разлікаў паміж банкамі (фін. вэксалі). Бываюць простыя вэксалі (даўгавое абавязацельства пазычальніка выплаціць названую ў вэксалі суму грошай крэдытору ў пэўны час) і пераводныя (трата) — пісьмовае распараджэнне крэдытора (трасанта) свайму плацельшчыку (трасату) выплаціць названую ў вэксалі суму грошай 3-й асобе (рэмітанту). Трасат становіцца даўжніком пасля таго, як акцэптуе вэксаль — пагодзіцца на аплату і паставіць на вэксалі свой подпіс. Вэксаль можа абарачацца — пераходзіць да інш. трымальніка, у гэтым выпадку перадача афармляецца перадатачным надпісам на адваротным баку вэксаля ці на дадатковым лісце (алонжы). Вэксальнаму абарачэнню спрыяе гарантаванне вэксаля шляхам авалю. Адрозніваюць працэнтныя вэксалі (абавязацельства выплачваць намінал вэксаля з працэнтамі на яго) і дысконтныя (абавязацельства выплачваць толькі намінал вэксаля).

Г.І.Краўцова.

т. 4, с. 336

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вэ́ксаль м фін Wéchsel m -s, -;

апратэстава́ны вэ́ксаль «geplátzter» [zu Protést gegángener] Wéchsel;

бла́нкавы вэ́ксаль Blánkowechsel m, óffener Wéchsel;

камерцы́йны вэ́ксаль Hándelswechsel m;

кароткатэрміно́вы вэ́ксаль Wéchsel auf kúrze Sicht;

неапла́чаны вэ́ксаль nótleidender [únbezahlter] Wéchsel;

пага́шаны вэ́ксал éingelöster [bezáhlter] Wéchsel;

перавадны́ вэ́ксаль gezógener Wéchsel;

пратэрмінава́ны вэ́ксаль ábgelaufener Wéchsel;

про́сты вэ́ксаль Éigenwechsel m, Sólawechsel m;

тэрміно́вы вэ́ксаль präzisíerter Wéchsel;

вэ́ксаль на атрыма́нне Besítzwechsel m;

вэ́ксаль на прад’яўніка́ Stíchwechsel m;

вэ́ксаль у заме́жнай валю́це Devisen [-vi:-] pl;

вэ́ксаль, які́ паві́нен быць апла́чаны ў пэ́ўны тэ́рмін Náchsichtwechsel m;

плаці́ць па вэ́ксалю éinen Wéchsel éinlösen;

выдава́ць вэ́ксаль éinen Wéchsel áusstellen;

прад’яві́ць вэ́ксаль éinen Wéchsel präsentíeren [vórlegen];

трасі́раваць вэ́ксаль éinen Wéchsel trassíeren [begében, zíehen]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Вэ́ксаль ’вэксаль’ (Шат., БРС). Рус. ве́ксель, укр. ве́ксель. Першакрыніцай запазычання з’яўляецца ням. Wechsel (у рус. мове гэта слова сустракаецца ў Пятроўскую эпоху ўпершыню ў 1700 г.). Можна меркаваць, што для бел. і ўкр. моў крыніцай было рус. ве́ксель, хоць не выключаецца і непасрэднае запазычанне з ням.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вэ́ксаль

(ням. Wechsel = літар. абмен)

пісьмовае даўгавое абавязацельства ўстаноўленай законам формы, якое выдаецца пазычальнікам (вэксалядаўцам) крэдытору (вэксалетрымальніку) і дае апошняму права патрабаваць ад пазычальніка выплаты ва ўстаноўлены тэрмін пэўнай сумы грошай; від каштоўных папер.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

вэ́ксаль

(ням. Wechsel = літар. абмен)

пісьмовае абавязацельства заплаціць каму-н. пэўную суму грошай ва ўстаноўлены тэрмін.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

бланка-вэ́ксаль м фін Blánkowechsel m –s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)