ВЫ́ПУКЛАЕ ЦЕ́ЛА,

геаметрычнае цела, якое змяшчае цалкам адрэзак, што злучае 2 любыя яго пункты; аб’яднанне выпуклай вобласці ў прасторы з яе мяжой. Напр., целы Архімеда, шар, куб, паўпрастора. Мяжа выпуклага цела ўтварае выпуклую паверхню (гл. Выпукласць і ўвагнутасць), праз кожны пункт якой праходзіць не менш як 1 апорная плоскасць, што мае агульны пункт (адрэзак або частку плоскасці) з мяжой, але не перасякае яе.

Выпуклае цела бывае 5 тыпаў: канечнае (мяжа — замкнёная выпуклая паверхня), бясконцае (адна бясконцая паверхня, напр., парабалоід), бясконцыя ў абодва бакі цыліндры (замкнёная выпуклая цыліндрычная паверхня, напр., бясконцы кругавы цыліндр), слаі паміж парамі паралельных плоскасцей, уся прастора. Асновы тэорыі выпуклага цела распрацавалі ў 19 ст. ням. матэматыкі Г.Брун і Г.Мінкоўскі; агульную тэорыю — сав. матэматыкі А.Д.Аляксандраў, А.В.Пагарэлаў і інш. Гл. таксама Мнагаграннік, Мноства.

В.В.Гарохавік.

т. 4, с. 319

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вы́пуклы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вы́пуклы вы́пуклая вы́пуклае вы́пуклыя
Р. вы́пуклага вы́пуклай
вы́пуклае		 вы́пуклага вы́пуклых
Д. вы́пукламу вы́пуклай вы́пукламу вы́пуклым
В. вы́пуклы (неадуш.)
вы́пуклага (адуш.)		 вы́пуклую вы́пуклае вы́пуклыя (неадуш.)
вы́пуклых (адуш.)
Т. вы́пуклым вы́пуклай
вы́пуклаю		 вы́пуклым вы́пуклымі
М. вы́пуклым вы́пуклай вы́пуклым вы́пуклых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пло́ска-вы́пуклы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. пло́ска-вы́пуклы пло́ска-вы́пуклая пло́ска-вы́пуклае пло́ска-вы́пуклыя
Р. пло́ска-вы́пуклага пло́ска-вы́пуклай
пло́ска-вы́пуклае		 пло́ска-вы́пуклага пло́ска-вы́пуклых
Д. пло́ска-вы́пукламу пло́ска-вы́пуклай пло́ска-вы́пукламу пло́ска-вы́пуклым
В. пло́ска-вы́пуклы (неадуш.)
пло́ска-вы́пуклага (адуш.)		 пло́ска-вы́пуклую пло́ска-вы́пуклае пло́ска-вы́пуклыя (неадуш.)
пло́ска-вы́пуклых (адуш.)
Т. пло́ска-вы́пуклым пло́ска-вы́пуклай
пло́ска-вы́пуклаю		 пло́ска-вы́пуклым пло́ска-вы́пуклымі
М. пло́ска-вы́пуклым пло́ска-вы́пуклай пло́ска-вы́пуклым пло́ска-вы́пуклых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пляска́та-вы́пуклы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. пляска́та-вы́пуклы пляска́та-вы́пуклая пляска́та-вы́пуклае пляска́та-вы́пуклыя
Р. пляска́та-вы́пуклага пляска́та-вы́пуклай
пляска́та-вы́пуклае		 пляска́та-вы́пуклага пляска́та-вы́пуклых
Д. пляска́та-вы́пукламу пляска́та-вы́пуклай пляска́та-вы́пукламу пляска́та-вы́пуклым
В. пляска́та-вы́пуклы (неадуш.)
пляска́та-вы́пуклага (адуш.)		 пляска́та-вы́пуклую пляска́та-вы́пуклае пляска́та-вы́пуклыя (неадуш.)
пляска́та-вы́пуклых (адуш.)
Т. пляска́та-вы́пуклым пляска́та-вы́пуклай
пляска́та-вы́пуклаю		 пляска́та-вы́пуклым пляска́та-вы́пуклымі
М. пляска́та-вы́пуклым пляска́та-вы́пуклай пляска́та-вы́пуклым пляска́та-вы́пуклых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

увагну́та-вы́пуклы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. увагну́та-вы́пуклы увагну́та-вы́пуклая увагну́та-вы́пуклае увагну́та-вы́пуклыя
Р. увагну́та-вы́пуклага увагну́та-вы́пуклай
увагну́та-вы́пуклае		 увагну́та-вы́пуклага увагну́та-вы́пуклых
Д. увагну́та-вы́пукламу увагну́та-вы́пуклай увагну́та-вы́пукламу увагну́та-вы́пуклым
В. увагну́та-вы́пуклы (неадуш.)
увагну́та-вы́пуклага (адуш.)		 увагну́та-вы́пуклую увагну́та-вы́пуклае увагну́та-вы́пуклыя (неадуш.)
увагну́та-вы́пуклых (адуш.)
Т. увагну́та-вы́пуклым увагну́та-вы́пуклай
увагну́та-вы́пуклаю		 увагну́та-вы́пуклым увагну́та-вы́пуклымі
М. увагну́та-вы́пуклым увагну́та-вы́пуклай увагну́та-вы́пуклым увагну́та-вы́пуклых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вы́пукласць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. гл. выпуклы.

2. Выпуклае месца, пукатасць.

В. на сцяне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́пукліна, ‑ы, ж.

Выступ сферычнай формы, выпуклае месца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВЫ́ПУКЛАЯ ПАВЕ́РХНЯ,

гл. ў арт. Выпуклае цела.

т. 4, с. 319

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вы́пуклы, -ая, -ае.

1. Які мае сферычную вонкавую паверхню; проціл. увагнуты.

Выпуклае шкло.

2. Які выдаецца наперад, выступае над паверхняй; рэльефны.

В. лоб.

Выпуклыя літары.

|| наз. вы́пукласць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́пукласць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць выпуклага. Выпукласць паверхні, вачэй, лінзы.

2. Выпуклае месца, пукатасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)