выпарэ́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. выпарэ́нне выпарэ́нні
Р. выпарэ́ння выпарэ́нняў
Д. выпарэ́нню выпарэ́нням
В. выпарэ́нне выпарэ́нні
Т. выпарэ́ннем выпарэ́ннямі
М. выпарэ́нні выпарэ́ннях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

выпарэ́нне ср., обычно мн. испаре́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Выпарэнне 3/198; 6/7

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

выпарэ́нне, -я, н.

1. гл. выпарыцца, выпарыць.

2. звычайна мн. (выпарэ́нні, -яў). Рэчыва, якое выпараецца.

Шкодныя выпарэнні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

выпарэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. выпарвацца — выпарыцца (у 1 знач.).

2. звычайна мн. (выпарэ́нні, ‑яў). Газападобнае рэчыва, якое ўтварылася ў выніку выпарвання чаго‑н. Валотныя выпарэнні. □ Пахла дымам, смоллю, настоенымі густымі выпарэннямі сасновага бору. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВЫПАРЭ́ННЕ,

працэс пераходу рэчыва з вадкага ці цвёрдага стану ў газападобны (пару). Адрозніваюць выпарэнне фізічнае (з паверхні вады, снегу, лёду, глебы) і выпарэнне біялагічнае — транспірацыю. Пад выпарэннем разумеюць параўтварэнне на свабоднай паверхні вадкасці ў выніку цеплавога руху яе малекул пры т-ры, ніжэйшай за т-ру кіпення. Велічыня выпарэння вымяраецца ў выпаральніках (у міліметрах таўшчыні слоя выпаранай вады з вызначанай плошчы).

У замкнёнай сістэме пры пастаяннай т-ры з часам устанаўліваецца раўнаважны ціск (ціск насычанай пары), які адпавядае роўнасці патокаў малекул, якія выпарваюцца і вяртаюцца ў вадкасць з пары (кандэнсацыя). Ціск насычанай пары вызначаецца толькі т-рай і павялічваецца з яе павышэннем. Калі ціск насычанай пары становіцца роўны знешняму ціску, выпарэнне пераходзіць у кіпенне. Выпарэнне цвёрдых цел наз. сублімацыяй або ўзгонкай. Выкарыстоўваюць у прам-сці пры ачыстцы рэчываў, сушцы матэрыялаў, раздзяленні вадкіх сумесей, кандыцыяніраванні паветра; у абаротных сістэмах водазабеспячэння прадпрыемстваў (выпарнае ахаладжэнне вады). Гл. таксама Выпарванне.

Выпарэнне — адзіная форма перадачы вады з паверхні Зямлі ў атмасферу; забяспечвае кругаварот вады на Зямлі. На тэр. Беларусі сярэднегадавое выпарэнне з паверхні глебы 475—575 мм, з воднай паверхні за бязлёдастаўны перыяд 520—700 мм.

т. 4, с. 317

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

выпарэ́нне н.

1. (дзеянне) Verdúnstung f -, -en; Vaporisatión [vɑ-] f -, -en; Verdámpfung f -, -en (гарачае);

2. мн. Áusdünstung f -, -en, Dünste pl

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вы́парыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ператварыцца ў пару.

Вада выпарылася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікнуць, прапасці (разм.).

Радасць умомант выпарылася.

3. Папарыцца.

В. ў лазні.

|| незак. выпара́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і выпа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. выпарэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́парыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

1. што. Ператварыць у пару.

В. вадкасць.

2. што. Згусціць, ачысціць, ператвараючы лішнюю вільгаць у пару.

В. соль (здабыць з салёнай вады).

3. каго (што). Добра папарыць венікам у лазні.

4. каго-што. Парай знішчыць або ачысціць.

В. дзежку.

В. прусакоў.

|| незак. выпара́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і выпа́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. выпарэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і выпа́рванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

транспіра́цыя, -і, ж. (спец.).

Выпарэнне вады раслінамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)