вы́кінуць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. вы́кіну вы́кінем
2-я ас. вы́кінеш вы́кінеце
3-я ас. вы́кіне вы́кінуць
Прошлы час
м. вы́кінуў вы́кінулі
ж. вы́кінула
н. вы́кінула
Дзеепрыслоўе
прош. час вы́кінуўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вы́кінуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак.

1. каго-што. Кідаючы, выдаліць, пазбавіцца ад чаго-н. непатрэбнага, лішняга.

В. ілюстрацыю.

В. грошы на вецер (перан.). В. прагульшчыка з завода (перан.).

2. перан., што. Абвясціць, аб’явіць (разм.).

В. лозунг.

3. перан., што. Пусціць, накіраваць.

В. тавар на рынак (пусціць у продаж; разм.).

4. што. Падняць, вывесіць.

В. сцяг.

5. што. У спартыўных практыкаваннях: выставіць, высунуць рэзкім рухам.

В. руку ўперад.

6. што. Учыніць, устроіць (разм.).

В. жарт. В. штуку.

|| незак. выкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і выкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. вы́кід, -у, М -дзе, м. (да 5 знач.).

|| прым. выкідны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́кінуць сов., в разн. знач. вы́бросить, вы́кинуть; (снять что-л. в тексте, книге — ещё) опусти́ть;

в. аку́ркі з по́пельніцы — вы́бросить (вы́кинуть) оку́рки из пе́пельницы;

рэда́ктар ~нуў раздзе́л з кні́гі — реда́ктор вы́бросил (опусти́л) разде́л из кни́ги;

в. руку́ ўпе́рад — вы́бросить (вы́кинуть) ру́ку вперёд;

в. сцяг — воен., мор. вы́бросить флаг;

в. тава́р на ры́нак — вы́бросить (вы́кинуть) това́р на ры́нок;

◊ в. дур (ду́расць) з галавы́ — вы́бросить дурь из головы́;

в. з галавы́ — вы́бросить из головы́;

в. за борт — вы́бросить за борт;

в. ко́ніка — отколо́ть но́мер;

в. шту́ку — отколо́ть но́мер;

в. ло́зунг — вы́бросить ло́зунг;

в. гро́шы на ве́цер — вы́бросить де́ньги на ве́тер;

в. на ву́ліцу — вы́бросить на у́лицу;

з пе́сні сло́ва не вы́кінеш — погов. из пе́сни сло́ва не вы́кинешь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́кінуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.

1. Кінуць вон, пазбавіцца ад чаго‑н. непатрэбнага, лішняга. Выкінуць недакуркі з попельніцы. □ [Крушынскі] непрыкметна для Івана Мацвеевіча выкінуў з каляскі мяккі пакунак. Бядуля. // перан. Выключыць, апусціць. Выкінуць раздзел з кнігі. // Разм. Звольніць з работы, пасады. Выкінуць прагульшчыка з завода.

2. Выдаліць сілаю, выштурхнуць; выгнаць. У маі захопнікаў выкінулі з Крыма. Мележ. І зноў, як і першы раз, выбух выкінуў на паверхню процьму рыбы. Асіпенка. / у безас. ужыв. [Дзед Тарас:] — Ну, Грышка, залазь у машыну. І, глядзі, трымайся добра, каб не выкінула на выбоінах! Паслядовіч. Відаць, хваля выкінула .. [рыбку] у час прыбою. Якімовіч.

3. Выставіць, высунуць рэзкім рухам. Выкінуць руку ўперад. // Узняўшы, вывесіць. Выкінуць сцяг.

4. Выпусціць, вылучыць што‑н., вывергнуць. З-за небасхілу сонца выкінула першыя праменні, разагнаўшы цьмянасць неба. Дуброўскі. Сухое ламачча, палітае бензінам, выкінула высока ў неба вогненныя языкі. Новікаў. // Пусціць парасткі, лісты і пад. Здаецца, кінь у раллю зярняты, і яны тут жа на вачах, выкінуць з сябе імклівыя стрэлы лістоў. Шахавец. Быў май. Дрэвы апрануліся ўжо ў маладую клейкую лістоту, і стогадовы каштан ля тэрасы выкінуў да неба тысячы белых конусаў-свечак. Караткевіч.

5. Выслаць наперад ці ў які‑н. бок. [Генерал-маёр:] — Цяпер прыйдзецца вам [начальніку штаба] самому ўзначаліць абарону. Выкіньце наперад каменданцкі ўзвод. Гурскі.

6. Разм. Пусціць у продаж. [Кукарэка:] — Мы ўжо на рынак спрабуем выкінуць гэту сыравіну. Грамовіч.

7. перан. Разм. Зрасходаваць, дарэмна патраціць. Трэба ж выкінуць столькі грошай!

8. Разм. Учыніць што‑н. нечаканае, незвычайнае. Выкінуць жарт. Выкінуць штуку.

•••

Выкінуць дурасць з галавы — абразуміцца, адумацца, паразумнець.

Выкінуць з галавы (сэрца, памяці) — забыць, перастаць думаць пра што‑н., спадзявацца на каго‑, што‑н. Так яно, мусіць, і было, але нельга ж выкінуць з памяці мінулае. Арабей.

Выкінуць за борт — адкінуць што‑н. або вырачыся каго‑н. як непатрэбнага.

Выкінуць каленца (калена) — а) зрабіць нечаканую фігуру ў танцы; б) учыніць што‑н. неспадзяванае, нечаканае. [Мароз:] — Чалавек — гэта, брат, пацёмкі: ты яму верыш, а ён табе такое каленца выкіне, што і галавы не дабярэш. Лобан.

Выкінуць коніка — сказаць або зрабіць што‑н. нечаканае, недарэчнае. — Натурай, натурай, дык яна [Вольга] выкіне табе коніка, схопішся пасля за галаву, — пакрыўдзілася на мужа Вольга Усцінаўна. Шамякін.

Выкінуць лозунг — заклікаць да чаго‑н., абвясціць што‑н.

Выкінуць (грошы) на вецер — марна зрасходаваць, патраціць што‑н.

Выкінуць на вока — напомніць, сказаць што‑н. непрыемнае. Ну, й надаедная ж кабета: Вось так і выкіне на вока. Колас.

Выкінуць на вуліцу каго — а) выселіць з жылога памяшкання; б) звольніць з работы, пазбавіць сродкаў існавання.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выкіда́ць, выкі́дваць, вы́кінуць

1. hináuswerfen* vt, hináusschmeißen* vt (у напрамку ад таго, хто гаворыць); heráuswerfen*, heráusschmeißen* vt (у напрамку да таго, хто гаворыць), wégwerfen* vt;

выкіда́ць з вакна́ zum Fénster hináuswerfen*;

выкіда́ць за борт тс. перан. über Bord wérfen*;

2. разм. (выпусціць у продаж) wérfen* vt;

выкіда́ць тава́ры на ры́нак Wáren auf den Markt wérfen*;

3. (выключыць, выкрасліць) stréichen* vt;

4. (выгнаць) hináusjagen vt;

выкіда́ць каго-н на ву́ліцу j-n auf die Stráße sétzen;

◊

выкіда́ць што-н з галавы́ sich etw. aus dem Kopf schlágen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

выкіда́ць¹ гл. выкінуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

выкі́дваць¹ гл. выкінуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фо́рталь, -ю, мн. -і, -яў, м. (разм.).

Лоўкая выхадка, нечаканы выбрык.

Выкінуць ф.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хлам, -у, м., зб.

Непатрэбныя старыя рэчы.

Выкінуць х. з хаты.

|| прым. хла́мны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́швырнуть сов., разг. вы́шпурнуць, вы́кінуць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)