во́спа

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. во́спа
Р. во́спы
Д. во́спе
В. во́спу
Т. во́спай
во́спаю
М. во́спе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

во́спа, -ы, ж.

1. Востразаразная вірусная хвароба, якая суправаджаецца гнойным сыпам на скуры і слізістых абалонках.

Прышчэпка воспы.

2. Шрамы і ямкі, якія застаюцца на скуры пасля гэтай хваробы або на месцы яе прышчэплівання (разм.).

Пабіты воспай.

|| прым. во́спавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

во́спа ж., мед. о́спа;

ветрана́я в. — ве́тряная о́спа;

прышчапі́ць ~пу — приви́ть о́спу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́спа, ‑ы, ж.

1. Цяжкая інфекцыйная хвароба, якая суправаджаецца з’яўленнем пухіркоў на скуры і слізістых абалонках. Прышчэпка воспы.

2. Разм. Шрамы і ямкі, якія застаюцца пасля гэтай хваробы або на месцы яе прышчэпкі. Пабіты воспаю твар.

•••

Ветраная воспа — інфекцыйная дзіцячая хвароба; вятранка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВО́СПА ў жывёл, кантагіёзная вірусная хвароба. Узбуджальнік — ДНК-змяшчальны вірус. Хваробу суправаджае ліхаманка і папулёзна-пустулёзныя высыпкі на скуры і слізістых абалонках. Хварэюць амаль усе віды млекакормячых і птушак. Крыніца інфекцыі — хворыя жывёлы і вірусаносьбіты (вірусы ў выдзяленнях з носа, сліне, воспавых скарынках). Інкубацыйны перыяд 4—12 сутак. Хвароба працякае ў абартыўнай (найбольш лёгкай), зліўнай і гемарагічнай (цяжкай) форме.

У авечак воспавыя пашкоджанні на скуры губ, носа, вакол вачэй, на канечнасцях, у кароў — на вымі і сасках, у свіней — па ўсім целе. У птушак бывае скурная (воспіны на грэбені, бародцы, завушніцах, аснове дзюбы) і дыфтэрычная (пашкоджанні ротавай і насавой поласцей) формы. Лятальнасць у авечак ад 2—3% пры дабраякасным да 100% пры злаякасным цячэнні хваробы, у парасят 40—80%, у птушкі 15—60%.

т. 4, с. 276

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

во́спа ж.

1. мед. Pócken pl, Bláttern pl;

ветрана́я во́спа Wíndpocken pl;

2. разм. (шрамы) Póckennarben pl;

твар у во́спе ein póckennarbiges [blátternarbiges] Gesícht;

прышчапі́ць во́спу каму-н. j-n gégen Pócken ímpfen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

воспа

Том: 4, старонка: 205.

img/04/04-205_1175_Воспа.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

Во́спа (БРС, Шат., Бяльк., Яруш., Бес., КЭС). Рус. о́спа, дыял. во́спа, укр. ві́спа, ст.-рус., д.-слав. осъпа, польск. ospa, в.-луж. wospica ’адзёр’, н.-луж. wospica ’тс’, чэш. ospica ’сып’, славац. ospice мн. л. ’тс’, балг. о́спа ’тс’, серб.-харв. о̏спа ’воспа’, славен. óspice мн. л. ’адзёр’. Прасл. *o‑sъp‑a з *obsъpa (Махэк₂, 419; Мяркулава, Этимология, 1970, 146 і наст.). Да сыпаць (гл.). Параўн. Праабражэнскі, 1, 664 і наст.; Фасмер, 3, 164.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Воспа ветраная 3/163; 4/209

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Воспа натуральная 2/563; 3/163; 5/132

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)