Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
ве́ра, -ы, ж.
1. Упэўненасць у кім-, чым-н.
В. ў свае сілы.
В. ў людзей.
2. Перакананне ў існаванні звышнатуральных сіл.
В. ў Бога.
3. Тое, што і рэлігія.
Хрысціянская в.
Чалавек другой веры.
◊
Браць (узяць) на веру (разм.) — верыць, давяраць (паверыць, даверыць) без доказаў.
Верай і праўдай (служыць) — аддана, чэсна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́рав разн. знач.ве́ра, -ры ж.;
ве́ра в себя́ве́ра ў сябе́;
ве́ра в бо́гаве́ра ў бо́га;
не дава́ть ве́ры кому́-л., чему́-л. не дава́ць ве́ры каму́-не́будзь, чаму́-не́будзь, зняве́рвацца ў кім-не́будзь;
◊
служи́ть ве́рой и пра́вдой служы́ць ве́рай і пра́ўдай;
дать на ве́ру даць напаве́р.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́раж., в разн. знач.ве́ра; (исповедание веры — ещё) вероиспове́дание;
в. ў перамо́гу — ве́ра в побе́ду;
в. ў свае́ сі́лы — ве́ра в свои́ си́лы;
в. ў Бо́га — ве́ра в Бо́га;
◊ служы́ць ве́рай і пра́ўдай — уст. служи́ть ве́рой и пра́вдой;
не дава́ць ве́ры — (каму, чаму) не ве́рить (кому, чему);
вача́м ве́ры не дава́ць — глаза́м свои́м не ве́рить;
даць ве́ры — пове́рить;
ме́ра і в. — как в апте́ке
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ве́ра, ‑ы, ж.
1. Упэўненасць у чым‑н., у здзяйсненні, ажыццяўленні чаго‑н. Вера ў свае сілы. □ Вера гартавала волю, надавала мужнасці.Шамякін.Маці больш не галасіла, Хоць з мякіны хлеб пякла, Бо адчулі рукі сілу, Вера ў сэрцы ажыла.Грахоўскі.Без меры няма веры.Прыказка.
2. Перакананне ў дадатных якасцях каго‑н. Ні суцяшэння, ні пажаданняў не трэба — Не, я не страціла чыстае веры ў людзей...Тарас.Цудоўны верш, наскрозь прасякнуты верай у чалавека і болем за яго.Бярозкін.
3. Перакананне ў рэальным існаванні звышнатуральных сіл. Вера ў бога.// Рэлігійнае вучэнне; веравызнанне. Каталіцкая вера.
•••
Браць (узяць) на веруштогл. браць.
Вачам веры не давацьгл. даваць.
Мера і верагл. мера.
Мець веруўкаго-штогл. мець.
Сімвал верыгл. сімвал.
Служыць верай і праўдайгл. служыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́раж
1. Gláube(n) m -(n)s, -n; (у што-н аn A); Zúversicht f -, Überzéugung f - (упэўненасць);
ве́ра ў перамо́гу der Gláube аn den Sieg;
2. (рэлігія) Religión f -, -en; Gláube(n) m;
прыня́ць на ве́ру vertráuen vt, Gláuben schénken
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
вера
Том: 3, старонка: 112.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
ВЕ́РА,
прыняцце якіх-небудзь ідэй, ведаў, меркаванняў, палажэнняў і інш. без непасрэднага эмпірычнага і рацыянальнага абгрунтавання. У філасофіі — стан суб’екта, цесна звязаны з духоўным светам асобы. Узнікае на аснове пэўнай інфармацыі пра аб’ект. Выяўляецца ў ідэях ці вобразах, суправаджаецца эмоцыяй упэўненасці і шэрагам іншых пачуццяў і служыць матывам, стымулам, устаноўкай і арыенцірам чалавечай дзейнасці. Паводле У.Салаўёва, вера — гэта прызнанне чаго-небудзь сапраўдным з такой рашучасцю, якая перавышае сілу знешніх фактычных і фармальна-лагічных доказаў. І.Кант трактаваў веру як пазіцыю розуму, які прымае тое, што з’яўляецца недаказальным, але неабходным для абгрунтавання маральнага імператыву. У псіхалогіі — асаблівы стан псіхікі, калі чалавек цалкам і безагаворачна прымае пэўныя звесткі, з’явы, падзеі або ўласныя ўяўленні, якія могуць стаць у далейшым асновай яго «я», вызначаць некаторыя яго ўчынкі, разважанні, нормы паводзін. У выніку практычнай дзейнасці, тэарэт. пазнання, лагічных разважанняў, адчуванняў, уяўленняў і валявых намаганняў чалавек фарміруе ў сваёй свядомасці вобразы рэчаіснасці, уяўленні пра свет і сваё месца ў ім. Калі чалавек не ў стане асэнсаваць тую ці іншую з’яву, ён або прымае яе на веру, або адмаўляецца ў пэўнай форме ад пазнання. У рэлігіі вера — прыняцце Бога як першакрыніцы ўсяго існага, стваральніка свету, жыцця на зямлі і самога чалавека, прыняцце пэўных сцверджанняў (догматаў) і рашучасць прытрымлівацца іх насуперак усім сумненням. Асновы такой веры значна глыбей, чым веды і мысленне, у адносінах да якіх вера — першапачатковы фактар і таму мацней за іх. Тэалогія лічыць рэліг. веру неад’емнай уласцівасцю чалавечай душы, божым дарам. Для пераадолення супярэчнасцей паміж розумам і верай артадаксальная тэалогія выкарыстоўвае максіму Аўгусціна Блажэннага і Ансельма Кентэрберыйскага «верую дзеля таго, каб разумець», якая з’яўляецца зыходным пунктам для пабудовы паслядоўнасці фармальна-лагічных вывадаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕ́РА,
возера ў Беларусі, у Браслаўскім р-не Віцебскай вобл., у бас.р. Друйка, за 8 км на ПнУ ад г. Браслаў. Уваходзіць у Браслаўскую групу азёр. Пл. 0,21 км², даўж. 850 м, найб.шыр. 350 м, найб.глыб. 5 м, даўж. берагавой лініі 2 км. Пл. вадазбору 5,5 км².
Схілы катлавіны выш. 5—8 м, разараныя, месцамі пад хмызняком. Берагі нізкія, пясчаныя, на З сплавінныя. Дно плоскае, да глыб. 1,5 м пясчанае, глыбей выслана сапрапелем. Злучана ручаём з воз. Недрава.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Ве́ра. Ст.-рус., ст.-слав.вѣра, рус.ве́ра, укр.ві́ра, польск.wiara, чэш.víra, балг.вя́ра, серб.ве̏ра і г. д. Прасл.*věra ’вера’. Сюды ж і прасл.*věrьnъ ’верны’ (ст.-рус.вѣрьныи, рус.ве́рный, бел.ве́рны, укр.ві́рний, польск.wierny, чэш.věrný, ст.-слав.вѣрьнъ, балг.ве́рен, серб.ве̑ран і г. д.), а таксама дзеясловы тыпу *věriti, *věrovati ’верыць’: ст.-рус.вѣрити, вѣровати, бел.ве́рыць, укр.ві́рити, рус.ве́рить, ве́ровать, польск.wierzyć, чэш.věřiti, ст.-слав.вѣровати, вѣрити, балг.вя́рвам ’веру’, ве́ря се ’бажуся, клянуся’, серб.ве̏ровати ’верыць’, ве̏рити ’засватаць’ і г. д. І.‑е. *u̯ēr‑: лац.vērus ’сапраўдны, верны’, гоц.tuz‑wērjan ’сумнявацца’ (tuz — частка з адмоўным значэннем), ст.-в.-ням.wār (ням.wahr) ’сапраўдны, верны, надзейны і да т. п.’, wāra ’праўда; вернасць і г. д.’ Таксама параўноўваюць з авест.var‑ ’верыць’, varəna‑ ’вера’ (у такім выпадку трэба б было зыходзіць з кароткага галоснага ў і.-е. праформе). Параўн. Фасмер, 1, 292–293.
