вари́ть несов.

1. в разн. знач. вары́ць; (о пище — ещё) гатава́ць;

2. (о пищеварении) траві́ць;

голова́ (не) ва́рит галава́ (не) ва́рыць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вары́ць несов.

1. (пищу) вари́ть, гото́вить, пригота́вливать, приготовля́ть;

2. тех. вари́ть;

в. сталь — вари́ть сталь;

◊ галава́ (не) ва́рыць — голова́ (не) ва́рит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Вары́ць 1 ’варыць’. Ст.-рус., ст.-слав. варити, рус. вари́ть, укр. вари́ти, польск. warzyć, чэш. vařiti, балг. варя́, серб. ва́рити і г. д. Прасл. *variti varʼǫ ’тс’. Утварэнне ад і.-е. двухскладовай базы *u̯erē‑ ’бурліць, кіпець’: лат. vàrît ’варыць, кіпець’, літ. vìrti ’кіпець’, лат. viȓt ’тс’ і г. д. База *u̯erē‑ дала ў прасл. мове шматлікія вытворныя з аблаутам вакалізму: *verdlo ’крыніца’, *jьzvorъ ’тс’, *varъ ’вар; гарачыня; варэнне’ *vьrěti ’кіпець’, *virъ ’вір; кіпенне’ і да т. п. (Траўтман, 360; Мейе, MSL, 9, 146; Фасмер, 1, 273; Махэк₂, 702–703).

Вары́ць 2 ’моцна грэць (аб сонцы)’ (Некр., Інстр. I); ’парыць (аб надвор’і)’ (Клім.). Рус. дыял. вари́ть ’тс’. Гэта значэнне выводзіцца ад некаторых праславянскіх. Параўн. *varъ ’жар’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

слі́ва ж., в разн. знач. сли́ва;

галі́нка ~вы — ве́точка сли́вы;

вары́ць ~вы — вари́ть сли́вы;

з’е́сці ~ву — съесть сли́ву

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Самава́р ’металічны прыбор для кіпячэння вады з награвальнай трубкай у сярэдзіне’ (ТСБМ, Др.-Падб.). З рус. самова́р ’тс’, якое ад сам і варить (Праабражэнскі, 2, 248; Брукнер, 480). Інакш Міклашыч, які бачыць у рускім слове запазычанне з цюрк. sanabar, што менш верагодна. Падрабязна аб рус. слове гл. Фасмер, 3, 553.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перева́ривать несов.

1. (заново варить) перава́рваць;

2. (слишком долго варить) перава́рваць;

3. (о желудке) ператраўля́ць;

4. перен. с отриц. (терпеть, переносить) перано́сіць, цярпе́ць;

я не перева́риваю лжи я не перано́шу (не магу́ цярпе́ць) хлусні́ (маны́);

5. перен. (усваивать, воспринимать) засво́йваць, успрыма́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вари́ться

1. в разн. знач. вары́цца; (о пище — ещё) гатава́цца;

2. страд. вары́цца; гатава́цца; см. вари́ть​ 1;

◊

вари́ться в со́бственном соку́ вары́цца ў сваі́м саку́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

траві́ць

I несов., тех. трави́ть;

т. узо́р на шкату́лцы — трави́ть узо́р на шкату́лке

II несов. (производить потраву) трави́ть;

т. пасе́вы — трави́ть посе́вы;

◊ ко́замі се́на т. — не в коня́ корм; зря переводи́ть добро́

III несов. (о пищеварении) вари́ть, перева́ривать

IV несов., мор. трави́ть;

т. кана́т — трави́ть кана́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гатава́ць несов.

1. (создавать запас) заготовля́ть, загота́вливать;

г. дро́вы на зіму́ — заготовля́ть (загота́вливать) дрова́ на́ зиму;

2. (приводить в надлежащее состояние) гото́вить, приготовля́ть, пригота́вливать;

г. насе́нне да пасе́ву — гото́вить семена́ к се́ву;

г. цёплую во́пратку на зіму́ — гото́вить (приготовля́ть, пригота́вливать) тёплую оде́жду на́ зиму;

3. (пищу) гото́вить, приготовля́ть, пригота́вливать, вари́ть, стря́пать;

4. (воду и т.п.) кипяти́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)