вапня́к, -у́, м.

Асадкавая горная парода, якая мае ў сабе вапну.

|| прым. вапняко́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вапня́к

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. вапня́к вапнякі́
Р. вапняку́ вапняко́ў
Д. вапняку́ вапняка́м
В. вапня́к вапнякі́
Т. вапняко́м вапняка́мі
М. вапняку́ вапняка́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вапня́к, -ку́ м., мин. известня́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вапня́к, ‑у, м.

Асадкавая горная парода, якая мае ў сабе вапну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВАПНЯ́К,

асадкавая горная парода, складзеная з карбанатаў кальцыю (кальцыт, радзей араганіт). Мае прымесі даламіту, гліністых і пясчаных часцінак і інш. Нярэдка ўключае рэшткі вапняковых шкілетаў выкапнёвых арганізмаў. Колер белы, шэры з рознымі адценнямі. Шчыльн. 2700—2900 кг/м³.

Паводле паходжання вапнякі бываюць: арганагенныя — з ракавін (ракушачнікі) або з калоній каралаў, імшанак, водарасцяў; арганагенна-абломкавыя (дэтрытусавыя) — з абломкаў арган. рэшткаў; абломкавыя — з абкатаных карбанатных абломкаў; хемагенныя; перакрышталізаваныя. Вапняк звязаны паступовымі пераходамі з даламітамі, глінамі, пясчанікамі і інш.; пры метамарфізме пераходзіць у мармур. Большасць вапнякоў марскога паходжання, аднак ёсць і вапнякі прэснаводных азёраў, засоленых поймаў, мінер. крыніц (вапнавыя туфы і інш.). Пласты дасягаюць магутнасці ў сотні і тысячы метраў. Здольныя да ўзнікнення з’яў карсту.

На Беларусі вапняк найб. пашыраны ў адкладах дэвону, ардовіку, сілуру, верхняга мелу, трапляецца таксама ў кам.-вуг., пермскай і юрскай сістэмах. Выкарыстоўваецца ў прам-сці (флюсы, выраб фарбаў, шкла, гумы, пластмасаў, лекаў, мыла і інш.), сельскай гаспадарцы (вапнаванне глебы), буд-ве (вапна, цэмент) і архітэктуры, харч. прам-сці (вытв-сць цукру) і інш.

т. 3, с. 507

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вапня́к м мін Kálkstein m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Вапня́к ’горная парода, якая мае ў сабе вапну’ (БРС). Калька з рус. известняк (Крукоўскі, Уплыў, 119).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

limestone [ˈlaɪmstəʊn] n. вапня́к

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

известня́к мин. вапня́к, -ку́ м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крэ́йда, -ы, ДМ -дзе, ж.

Мяккі белы вапняк, які ўжыв. для пабелкі, пісання і інш.

Пісаць крэйдай на дошцы.

|| прым. крэ́йдавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)