вампі́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Род буйных лятучых мышэй (кажаноў).
2. У казках, старажытных павер’ях, прыгодніцкай літаратуры і кінафільмах: пярэварацень, мярцвяк, які нібыта выходзіць ноччу з магілы і смокча кроў жывых.
3. перан. Бязлітасны эксплуататар, крывасмок.
|| прым. вампі́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вампі́р м., миф., зоол., перен. вампи́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вампі́р, ‑а, м.
1. У павер’ях некаторых еўрапейскіх народаў — мярцвяк, які ноччу выходзіць з магілы, каб смактаць кроў людзей.
2. Бязлітасны эксплуататар; крывасмок. Капайце яму, далакопы, Каб у яе халодны жвір Упаў навек тыран Еўропы, Крывавы прывід і вампір. Колас.
3. Род буйных кажаноў.
[Ням. Vampir.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВАМПІ́Р
(франц. vampire, ням. Vampir),
у старадаўніх павер’ях беларусаў і інш. народаў — мярцвяк, які ноччу выходзіць з магілы, каб шкодзіць людзям (смактаць кроў, душыць, ірваць на часткі і г.д.). Нар. фантазія вампіра ўяўляла з тоўстымі (раздутымі) губамі і тонкім, вострым, як змяінае джала, языком. У нар. вераваннях вампір — увасабленне страху прымхлівых людзей перад памерлымі чараўнікамі (стараж. славяне нават прыносілі вампіру ахвяры).
т. 3, с. 499
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Вампі́р ’крывасмок, міфалагічная істота’ (КТС). Ва ўсходнеславянскія мовы слова трапіла з французскай або нямецкай. Франц. vampire і ням. Vampir узыходзяць да слав. кораня *ǫpirь; параўн. рус. упырь, польск. upiór ’тс’ (Фасмер, 1, 127; Шанскі, 1, В, 16; БЕР, 1, 117; Рудніцкі, 1, 306; Скок, 3, 564; Брукнер, 594; Махэк₂, 669).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вампі́р
(фр. vampire)
1) казачны пярэварацень, мярцвяк, які нібыта выходзіць ноччу з магілы і смокча кроў жывых;
2) перан. жорсткі чалавек, крывасмок;
3) перан. чалавек, які жыве за кошт энергіі, жыццёвых сіл іншых людзей.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Вампі́р-трава ’пэўны від травы’ (КТС), вампір (заал.) ’тс’ (БРС). Перанос назвы вампір (гл.) на расліну.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
vampire [ˈvæmpaɪə] n. вампі́р, крывасмо́к
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
vampire bat [ˈvæmpaɪəˌbæt] n. zool. кажа́н-вампі́р
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
вампи́р миф., зоол., перен. вампі́р, -ра м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)