брыль, брыля́, мн. брылі́, -ёў, м.
1. Казырок шапкі.
2. Капялюш з палямі.
Саламяны б.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
брыль (род. брыля́) м.
1. (фуражки) козырёк;
2. разг., перен. (небольшой навес над воротами, дверью) козырёк;
3. обл. шля́па ж. (с полями)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
брыль, ‑я, м.
1. Тое, што і капялюш. Чырвоныя хустачкі дзяўчат мяшаліся з хлапцоўскімі шапкамі розных гатункаў, пачынаючы з гарадскімі кепкамі і канчаючы самадзельнымі саламянымі брылямі. Колас.
2. Казырок шапкі. Паўлік адчуваў на сабе торбачку, доўгі брыль у шапцы хоць і закрываў твар ад высокага сонца, але затое на лбе ўсё больш з’яўлялася капелек поту. Сташэўскі. Слаўная гэта была шапка — з блішчастым лакіраваным брылём, са спружынаю ўсярэдзіне. Якімовіч. // перан. Стрэшка над уваходам. На другі дзень у двор бальніцы, Дзе ганак звешвае свой брыль, Пад’ехаў, стаў аўтамабіль. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брыль м
1. (у шапцы) Mützenschirm m -(e)s, -е, Áugenschutz m -es;
2. (капялюш) Hut m -es, Hüte;
3. (павець) Vórdach n -(e)s, -dächer
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
брыль
(польск. biyl, ад іт. ombrello = парасон)
1) казырок летняй шапкі;
2) капялюш (з палямі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Брыль 1 ’казырок летняй шапкі; шляпа’ (Касп., Бяльк., Бір. Дзярж., Шн., Гарэц., Інстр. I, Тарн., Маш., БРС, КЭС, лаг., Мядзв.). Укр. бриль. Запазычанне з польск. bryl ’тс’ (якое лічыцца запазычаннем з італ. ombrello ’парасон’; Варш. сл., 1, 215). Рыхардт, Poln., 37; Фасмер, 1, 214; Рудніцкі, 208 (лічыць, што польск. bryl < укр. < італ.?); Бернекер, 93.
Брыль 2, брылёк ’невялікі выступ над жаралом печы’ (Янк. Мат., Шушк., Інстр. I), ’карніз’ (Шат.). Відавочна, метафарызацыя да брыль 1 (гл.): ’брыль, казырок’ → ’казырок, навес’ → ’навес, выступ’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
visor [ˈvaɪzə] n.
1. брыль (шапкі); забра́ла (шлема)
2. ахо́ўны казыро́к (у машыне)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
казыро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.
1. Цвёрдая частка ў галаўным уборы, якая выступае над ілбом; брыль.
2. Невялікі навес у чым-н., над чым-н.
К. пад’езда.
◊
Браць (узяць) пад казырок — аддаць чэсць, прыкладаючы правую руку да галаўнога ўбору.
|| прым. казырко́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Stúlpe
f -, -n манжэ́та, адваро́т; брыль (капелюша)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Брылёк ’1/100 вядра’ (Інстр. III), «особого рода рюмка, вроде небольшого стакана с разогнутыми вверху краями, вместимостью 1/100 ведра; служит меркою водки» (Мядзв.). Рус. (Дон) брылик ’від пасудзіны’. Ад брыль ’галаўны ўбор’ (па падабенству, гл. СРНГ, 3, 217 пад брыль: этымалогія Папова, 1855 год).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)