бляск, -у, м.
1. Яркае, асляпляльнае святло; водбліск.
Асляпляльны б.
Начысціць боты да бляску.
Б. лыжак.
2. Святло ў вачах як выражэнне ўнутранага стану.
Б. вачэй.
3. перан. Пра яркае выяўленне чаго-н.
Б. таленту.
◊
З бляскам (разм.) — вельмі добра, выдатна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бляск (род. бля́ску) м.
1. блеск, взблеск; (глянец — ещё) лоск;
начы́сціць бо́ты да ~ку — начи́стить сапоги́ до бле́ска (ло́ска);
2. за́рево ср., о́тсвет, о́тблеск;
б. пажа́ру — за́рево пожа́ра;
б. со́нечных прамянёў — о́тблеск со́лнечных луче́й;
3. перен. блеск, лоск;
б. убра́ння — блеск наря́да;
б. та́ленту — блеск тала́нта;
сталі́чны б. — столи́чный блеск (лоск);
◊ з ~кам — с бле́ском;
ва ўсім ~ку — во всём бле́ске
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
бляск, ‑у, м.
1. Яркае, асляпляльнае святло; водбліск. Майскае сонца высока стаяла ў ясным небе, кідала на зямлю снапы гарачых праменяў і залівала асляпляючым бляскам увесь свет. Колас. Люблю раку за рух няспынны, А зоры — за іх вечны бляск. Прануза. Ад снежнага бляску мроілася ў вачах. М. Стральцоў. // Святло, якое адбіваецца на чым‑н. Палазы шліфуюць дарогу да бляску шкла. Бядуля. Белы вясёлы бляск цынкавага даху заўсёды радаваў вока. Мележ. Грыша глядзеў на панскія хромавыя боты, начышчаныя да бляску. Пальчэўскі.
2. Святло ў вачах як выражэнне ўнутранага стану. Пацямнеў свавольны бляск вачэй. Звонак. Кірыла Пракопавіч зноў падхапіўся, задумаўся... У яго сіняватых, незвычайна жвавых вачах столькі бляску! Кухараў. Дулеба паволі падняўся, і ў яго вачах Бярозін заўважыў сухі і рашучы бляск. Шчарбатаў.
3. перан. Раскоша, багацце; усё, што ёсць лепшага. Фальварак пана Чарнецкага ніколі не бачыў такога бляску, не чуў такой музыкі, не меў такой радасці, як у гэты вечар. Бядуля. У чыстай палавіне [хаты] сабраны ўвесь бляск Гвардыянавага багацця і культуры. Зарэцкі. // Глянец на чым‑н. І спяшае кожны бляск навесці Перад тым, як стаць у строй. Пысін. // Знешняя бліскучасць, знешні глянец. [Вольга:] — Вы [Выхвалінскі] усё каб для вока было, стараецеся. Усё на вонкавы бляск глядзіце. Краўчанка. Але ў ім [Сцяпане] бляску нестае — Ён нейкі непрыкметны муж, звычайны. Корбан.
4. перан. Пра яркае выяўленне чаго‑н. Бляск таленту, розуму. □ «Палескія аповесці» — першы буйны празаічны твор, дзе ва ўсім сваім багацці і бляску заззяла беларуская мова. Навуменка.
•••
З бляскам — вельмі добра, выдатна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бляск м
1. Glanz m -es, Schein m -(e)s; Féuerschein m (зарыва); Blítzen n -s (маланкі); Fúnkeln n -s (іскраў);
начы́шчаны да бляску blank [auf Hóchglanz] políert;
2. (пышнасць, раскоша) Pracht f -, Prunk m -(e)s;
ва ўсім бляску in áller Pracht (und Hérrlichkeit);
паказа́ць сябе́ ва ўсім бляску sich von der bésten Séite zéigen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Бляск (БРС, Шат., Сцяшк. МГ). Укр. бляск ’тс’. Падобныя формы ёсць і ў некаторых рус. гаворках (зах.): бля́скать, бля́скнуть. Бясспрэчнае запазычанне з польск. blask ’тс’ (< blěsk; Брукнер, 29; Слаўскі, 1, 34). У бел. мове была б адпаведнасць блеск. Параўн. і ст.-бел. бляск (Булыка, Запазыч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адглянцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак., што.
Навесці глянец, бляск на што-н.
А. паркет.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
гля́нец, -нцу, м.
Бляск начышчанай або адпаліраванай паверхні.
Навесці г. (таксама перан.: канчаткова прывесці да ладу закончаную работу).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
во́дбліск, -у, мн. -і, -аў, м.
Ззянне адбітага святла, бляск.
На вершалінах дрэў мігцелі водбліскі пажару.
В. славы (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
масляні́сты, -ая, -ае.
1. У склад якога ўваходзіць масла.
Масляністая вадкасць.
2. перан. Які мае мяккі бляск.
Масляністыя вочы.
|| наз. масляні́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
антрацы́т, -у, М -цы́це, м.
Лепшы гатунак каменнага вугалю, які мае чорны колер, яркі бляск, вызначаецца вялікай цеплаправоднасцю.
|| прым. антрацы́тавы, -ая, -ае і антрацы́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)