беры́лій

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. беры́лій
Р. беры́лію
Д. беры́лію
В. беры́лій
Т. беры́ліем
М. беры́ліі

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

беры́лій, -лію м., хим. бери́ллий

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

беры́лій, ‑ю, м.

Хімічны элемент, лёгкі светла-шэры метал.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Берылій 2/310, 311, 402; 5/286; 8/415 (табл.); 10/563

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

БЕРЫ́ЛІЙ

(лац. Beryllium),

Be, хімічны элемент II групы перыядычнай сістэмы. Ат. н. 4, ат. м. 9,012. Колькасць у зямной кары 6·10​-4% (па масе). Названы ад мінералу берыл, з якога ўпершыню атрыманы. Трапляецца ў прыродзе таксама як мінералы фенакіт, хрызаберыл.

Серабрыста- шэры метал, tпл 1287 °C, шчыльн. 1,8445·10​3 кг/м³. На паветры ўтварае ахоўную плёнку з берылію аксіду, узаемадзейнічае з кіслотамі, шчолачамі, пры награванні — з кіслародам, азотам, вугляродам, серай. Выкарыстоўваецца як кампанент медных, нікелевых, жал. і інш. сплаваў; у авіябудаўніцтве, у ракетнай і ядз. тэхніцы, электратэхніцы і электроніцы. Таксічны, мае канцэрагеннае і алергічнае дзеянне, выклікае захворванні скуры, лёгкіх і бронхаў. ГДК у пітной вадзе 0,0002 мг/л. Злучэнні берылію таксічныя.

т. 3, с. 125

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

беры́лій

(н.-лац. beryllium, ад гр. beryllos = берыл)

хімічны элемент, лёгкі светла-шэры метал.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

бери́ллий хим. беры́лій, -лію м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

beryllium [bəˈrɪliəm] n. chem. беры́лій

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

beryl, ~u

м.

1. мін. берыл;

2. хім. берылій

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

берылі́ды

(ад берылій)

злучэнні берылію з іншымі металамі; выкарыстоўваюцца ў авія- і ракетабудаванні, у электратэхніцы і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)