беры́л

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. беры́л
Р. беры́ла
Д. беры́лу
В. беры́л
Т. беры́лам
М. беры́ле

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

беры́л

‘мінерал’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. беры́л
Р. беры́лу
Д. беры́лу
В. беры́л
Т. беры́лам
М. беры́ле

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

беры́л, -лу м., мин. бери́лл

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

беры́л, ‑у, м.

Мінерал, алюмасілікат берылію; каштоўны камень.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БЕРЫ́Л

(грэч. bēryllos),

мінерал падкласа кальцавых сілікатаў, алюмасілікат берылію Be3Al2[Si6O18]. Мае ў сабе 14,1% аксіду берылію ВеО, прымесі шчолачаў 7%, часам вокіслу рубідыю Rb2O, цэзію Cs2O (да 3% у вараб’явіце). Крышталізуецца ў гексаганальнай сінганіі. Крышталі прызматычныя, ігольчастыя, таблітчастыя, нярэдка значных памераў. Самы вял. з вядомых у свеце крышталь берылу з в-ва Мадагаскар (даўж. 18 м, дыям. 3,5 м, маса 380 т). Колер блакітнавата-зялёны або светлажоўты; разнавіднасці: блакітны (аквамарын), густа-зялёны (ізумруд), залаціста-жоўты (геліядор), ружовы (вараб’явіт) і інш. Празрысты да паўпразрыстага. Бляск шкляны. Цв. 7,5—8. Шчыльн. 2,75—2,8 г/см³. Трапляецца ў гранітных пегматытах, крышт. сланцах, цёмных вапняках. Руда для вытв-сці берылію. Празрыстыя, прыгожа афарбаваныя крышталі — каштоўныя камяні. Радовішчы берылу ў Бразіліі, Аргенціне, ЗША, Канадзе і інш.

т. 3, с. 124

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

беры́л

(гр. beryllos)

мінерал класа сілікатаў жоўта-зялёнага, зеленавата-блакітнага або ружовага колеру;

празрысты б. — каштоўны камень (гл. аквамарын, ізумруд).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бери́лл мин. беры́л, -лу м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

beryl [ˈberəl] n. min. беры́л

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

beryl, ~u

м.

1. мін. берыл;

2. хім. берылій

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

беры́лій

(н.-лац. beryllium, ад гр. beryllos = берыл)

хімічны элемент, лёгкі светла-шэры метал.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)