бага́цце, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Матэрыяльныя каштоўнасці, грошы.
2. Сукупнасць прыродных рэсурсаў.
Прыродныя багацці.
3. Раскоша, шыкоўнасць.
Б. ўбрання.
4. Разнастайныя ўнутраныя якасці каго-н.
Духоўныя багацці людзей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
бага́цце ср.
1. (обилие материальных ценностей, денег) бога́тство;
2. (изобилие чего-л.) бога́тство; оби́лие; изоби́лие;
яко́е б. ко́лераў — како́е бога́тство кра́сок;
3. (достаток) бога́тство; благосостоя́ние;
б. наро́да — бога́тство (благосостоя́ние) наро́да;
4. (совокупность природных ресурсов) бога́тство;
5. (о чувствах) полнота́ ж.; избы́ток м.;
б. пачу́ццяў — полнота́ (избы́ток) чувств
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
бага́цце, ‑я, н.
1. Матэрыяльныя каштоўнасці, грашовыя накапленні. Іменна ў пачатковы перыяд таварнага абарачэння ў грошы ператвараецца толькі лішак спажывальных вартасцей. Такім чынам золата і серабро самі сабой становяцца грамадскім выражэннем лішку, або багацця. Маркс. // Раскоша, шыкоўнасць. Багацце абсталявання. Багацце ўбрання.
2. Наогул маёмасць, набытак. [Ахрэм] у нас вартаўнік вялікага багацця — усёй калгаснай жывёлы. Кавалёў. // Мноства чаго‑н. Багацце тавараў. Багацце фактычнага матэрыялу. // Нешта асабліва каштоўнае сярод іншага. Але сапраўдным багаццем і гонарам запаведніка з’яўляюцца бабры. В. Вольскі. Маё багацце — песня любай ліры. Кляшторны.
3. Сукупнасць прыродных рэсурсаў. Прыродныя багацці. Багацце жывёльнага свету. Багацце расліннага покрыву. □ Травяное багацце лугу ўначы запахла на ўсю сваю духмяную сілу. Быкаў.
4. Мноства разнастайных якасцей. Духоўнае багацце савецкага чалавека. Багацце акцёрскай палітры. Інтанацыйнае багацце верша. Багацце колераў. Багацце пачуццяў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бага́цце н
1. (маёмасць) Réichtum m -s, -tümer; Vermögen n -s, -;
2. (раскоша) Pracht f -, Üppigkeit f -;
3. (матэрыяльнае і г. д.) Schätze pl;
прыро́дныя бага́цці Bódenschätze pl, Natúrschätze pl
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
[Бага́цце] ’агонь, вогнішча, касцёр’. Існаванне гэтага слова ў бел. мове вельмі праблематычнае. Фасмер, 1, 101–102; Трубачоў, Проспект, 39, не ўказваюць крыніцу. Вядомыя слоўнікі бел. мовы (уключаючы і дыялектныя) яго не знаюць. Рус. дыял. бага́ть, бага́тье, укр. бага́ття ’вогнішча’. Паходжанне слова спрэчнае. Звычайна збліжаюць з грэч. φώγω ’пяку, смажу’, ст.-в.-ням. bahhan (ням. backen) ’пячы’ і г. д. Гл. Бернекер, 38; Фасмер, 1, 101–102; Трубачоў, Проспект, 39. Але багацце з яго марфалагічнай структурай не здаецца старым словам. Больш верагодная сувязь з бага́ты; матывацыя тут вылучалася розная: 1) Патабня, ЖСт., 1891, 111, 117 (міфалагічнае ўяўленне агню золатам, багаццем); гл. Зяленін, Табу, 2, 59 і наст.; Гаверс, Tabu, 65 (першапачаткова багацця < *bogatъ ’багаты’; Фасмер (ZfslPh, 20, 454) лічыць гэта народнай этымалогіяй); 2) Ільінскі (ИОРЯС, 23, 128) лічыў, што назва (< багацця < *bogatъ ’багаты’) узнікла ў прымітыўным быту, калі вогнішча часта было сапраўдным багаццем. Не пераконвае Корж, ЗНТШ, 6, 117–118, які ўкр. бага́ття параўноўвае з серб.-харв. бо̀жић ’пень, які запальваюць на каляды’ і выводзіць ад бог (Дажь‑богъ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
багацце, заможнасць, дастатак, скарб; золата, кішэня, машна (перан.) □ залатыя горы, малочныя рэкі
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
дынамі́зм, -у, м.
Наяўнасць, багацце дынамікі (у 3 знач.) у чым-н.
Д. падзей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
раско́ша, -ы, ж.
1. Празмерны дастатак, багацце; камфорт.
Жыць у раскошы.
2. Што-н. лішняе, не першай неабходнасці.
Непатрэбная р.
3. Прыроднае багацце, пышнасць расліннасці.
Р. паўднёвай прыроды.
4. Прастора, свабода.
Пасля гарадской мітусні, цеснаты ў лесе — сапраўдная р.!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ні́шчыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чыцца; незак.
Знішчацца, гінуць, прападаць.
Безгаспадарчасцю нішчыцца багацце дзяржавы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
руно́, -а́, н. (спец.).
Шэрсць авечкі.
Тонкае р.
Залатое р. (перан.: пра багацце; кніжн. [паводле старажытнага міфа пра герояў, якія ажыццявілі падарожжа ў Калхіду ў пошуках залатога руна чароўнага барана]).
|| прым. ру́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)