багаты́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Той, хто мае многа грошай, валодае вялікай маёмасцю.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Багаты́р

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. Багаты́р
Р. Багатыра́
Д. Багатыру́
В. Багаты́р
Т. Багатыро́м
М. Багатыры́

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

багаты́р

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. багаты́р багатыры́
Р. багатыра́ багатыро́ў
Д. багатыру́ багатыра́м
В. багатыра́ багатыро́ў
Т. багатыро́м багатыра́мі
М. багатыру́ багатыра́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

багаты́р, -ра́ м. (тот, кто обладает богатством) бога́ч, богате́й, толстосу́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

багаты́р, ‑а, м.

1. Той, хто валодае вялікай маёмасцю, мае многа грошай; багач. [Настаўнік:] — Вы толькі падумайце: маленькая жменька дваран і багатыроў села вам на карак, захапіла лепшыя землі, жыве з вашае працы і вас жа катуе. Колас. [Павал:] — Калі я цяпер узбіўся на добрую.. гаспадарку, дык ужо мяне багатыром лічаць. Чорны.

2. Казачны асілак, волат; вялікай сілы і адвагі чалавек, воін. Я не жартуючы хацеў бы пусціць па краіне мастацкае палатно, падобнае па зместу да «Багатыроў» Віктара Васняцова. Толькі сучаснае, аб нашых багатырах, якія стаяць на варце спакою і волі краіны. Брыль. // перан. Пра што‑н. велічнае, магутнае. Вось які ты, слаўны Кіеў, Старажытны багатыр! Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

багаты́р м

1. (багач) Réiche (sub) m -n, -n, réicher Mann;

2. разм гл волат

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

багаты́р

(ст.-цюрк. bahatur)

1) казачны асілак, волат;

2) перан. вялікай сілы і адвагі чалавек, воін.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Багаты́р 1 ’багацей’ (Нас., Касп., Шат., Янк. 1), багаты́рь ’тс’ (Бяльк.). Рус. богаты́рь, укр. багати́р, багати́рь. Паводле Фасмера, 1, 183, другаснае ўтварэнне ад бага́ты (bogatъ): пад уплывам багаты́р 2 (гл.) ’герой, асілак’? Але можна думаць і пра першаснасць утварэння: багаты + суф. ‑(т)ырь (параўн. рус. пуст‑ы́рь, дыял. нем‑ты́рь ’нямы’ і г. д.). Таксама наўрад ці правільна Бернекер, 66, які лічыць, што багаты́р ’багацей’ — гэта багаты́р ’герой’ (з пераасэнсаваннем пад уплывам слова бага́ты).

Багаты́р 2 ’волат, герой’ (Бел. казкі). Рус. богаты́рь, укр. багати́р, богати́р ’тс’. Запазычанне з ст.-цюрк. *baɣatur (параўн. і ст.-рус. форму богатур), якое пад уплывам слав. bogatъ змянілася ў богатырь. Адносна паходжання цюрк. слова ёсць розныя думкі. Бернекер, 66; Фасмер, 1, 183; Шанскі, 1, Б, 149 (там і іншая літ-pa). Слова ўжо было ў ст.-бел. мове (богатыр, гл. Гіст. лекс., 138).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

багаце́й, -я, мн. -і, -яў, м.

Тое, што і багатыр.

Прагны б.

|| ж. багаце́йка, -і, мн. -і, -е́ек.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

багаты́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Жан. да багатыр (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)