ба́бін

прыметнік, прыналежны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ба́бін ба́біна ба́біна ба́біны
Р. ба́бінага ба́бінай
ба́бінае		 ба́бінага ба́біных
Д. ба́бінаму ба́бінай ба́бінаму ба́біным
В. ба́бін (неадуш.)
ба́бінага (адуш.)		 ба́біну ба́біна ба́біны (неадуш.)
ба́біных (адуш.)
Т. ба́біным ба́бінай
ба́бінаю		 ба́біным ба́бінымі
М. ба́біным ба́бінай ба́біным ба́біных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

ба́бін ба́бушкин, ба́бий, ба́бин;

б. уну́к — ба́бушкин внук;

◊ ~на ле́та — ба́бье ле́то;

~ны ка́зкі — ба́бушкины ска́зки;

б. ду́рань — пренебр. ма́менькин сыно́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ба́бін, ‑а.

Разм. Які мае адносіны да бабы, належыць бабе. [Бабуля:] — Марылька — дзедава дачка ад першай жонкі, бабіна падчарыца, дзяўчынка ціхая, слухмяная, працавітая. Брыль.

•••

Бабіна лета гл. лета.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ба́бін разм wéibisch, Wéiber-;

ба́біна ле́та Altwéibersommer m -s, -, Spätsommer m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

бабі́на

‘адно бабовае зерне’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. бабі́на бабі́ны
Р. бабі́ны бабі́н
Д. бабі́не бабі́нам
В. бабі́ну бабі́ны
Т. бабі́най
бабі́наю		 бабі́намі
М. бабі́не бабі́нах

Крыніцы: tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

бабі́на

‘прылада’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. бабі́на бабі́ны
Р. бабі́ны бабі́н
Д. бабі́не бабі́нам
В. бабі́ну бабі́ны
Т. бабі́най
бабі́наю		 бабі́намі
М. бабі́не бабі́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

ба́ба¹, -ы, мн. -ы, баб, ж.

1. Матчына або бацькава маці.

2. Старая жанчына наогул.

3. Замужняя жанчына (разм.).

4. звычайна мн. Жанчыны наогул (разм.).

Бабы пайшлі жаць.

5. Жонка (разм.).

Мая б. прыбралася, як на вяселле.

6. Жанчына, якая прымае роды (разм., уст.).

За бабу была Праксэда з Бадзінава.

7. перан. Пра слабахарактарнага, нясмелага мужчыну (разм., іран.). «Смялей, не будзь бабай!», — крычалі яму.

○

Каменная баба — старажытная статуя з каменя.

Снегавая баба — злепленая са снегу чалавечая фігура.

◊

Баба Яга — у казках славянскіх народаў: злая вядзьмарка, чараўніца.

Базарная баба — сварлівы, грубы, крыклівы чалавек.

Бой-баба (разм.) — мажная жанчына з шумлівым характарам.

Хват-баба (разм.) — увішная, працавітая жанчына.

|| зб. баб’ё, -я́, н. (да 2—4 знач.; пагард.).

|| прым. ба́бін, -а.

◊

Бабіна лета — ясныя цёплыя дні ранняй восені.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

БА́БІН ЯР,

урочышча на паўн.-зах. ускраіне Кіева, месца масавай загубы ў 1941—43 ням. фашыстамі мірнага насельніцтва і сав. ваеннапалонных. На працягу 1941—43 у Бабіным яры забіта каля 100 тыс. чал., пераважна яўр. нацыянальнасці. Толькі паводле афіц. ням. звестак 29—30.9.1941 у Яры расстраляны 33 771 яўрэй. У 1976 у раёне Бабінага яра ўзведзены манумент ахвярам фашызму. Да тэмы Бабінага яра звярталіся многія дзеячы мастацтва, у т. л. І.Эрэнбург, Я.Еўтушэнка, А.Кузняцоў, Дз.Шастаковіч.

т. 2, с. 181

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Бабін цвет ’расліна Plantago major L., трыпутнік вялікі’ (Кіс.). Паколькі іншыя назвы расліны бабка (гл.) звязваюцца з прасл. абазначэннем жанчыны — baba, babъka (ба́бка ’лекі баб-знахарак’), то і гэты выраз, відаць, такога ж паходжання (бабін цвет ’кветка, цвет бабы-знахаркі’). Параўн. чэш. babí list (Махэк, Jména rostl., 218). Гл. Краўчук, БЛ, 1974, 6, 67.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ба́бін мур ’расліна Lycopodium annotinum L., Lycopodium clavatum L., дзераза гадавая, дзераза звычайная’ (Кіс.), бабій мур (Нас.). Запазычанне з польск. babimór ’Lycopodium clav. L.’ і г. д. (іншая яго назва morzybaba). Махэк (Jména rostl., 247) лічыць, што польская назва расліны адлюстроўвае лячэбныя і магічныя яе ўласцівасці (магчыма, звязаныя з лячэннем жаночых хвароб).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)