а́рышт

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. а́рышт а́рышты
Р. а́рышту а́рыштаў
Д. а́рышту а́рыштам
В. а́рышт а́рышты
Т. а́рыштам а́рыштамі
М. а́рышце а́рыштах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

а́рышт, -у, М -шце, м.

1. Узяцце пад варту, пазбаўленне волі.

Пазбегнуць арышту.

2. Забарона судовымі органамі распараджацца чым-н.

Накласці а. на маёмасць.

|| прым. а́рыштны, -ая, -ае.

Арыштнае памяшканне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

а́рышт, -ту м., в разн. знач. аре́ст;

○ дама́шні а. — дома́шний аре́ст

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Арышт 1/492

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

а́рышт, ‑у, М ‑шце, м.

1. Узяцце пад варту; пазбаўленне волі. Трымаць пад арыштам. Зняць арышт. Пазбегнуць арышту.

2. Забарона распараджацца чым‑н., якая накладаецца судовымі органамі. Арышт маёмасці. Накласці арышт на маёмасць.

•••

Дамашні арышт — знаходжанне пад вартай у сябе дома.

[Ням. Arrest.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

А́РЫШТ

(нямецкае Arrest ад лацінскага arrestum судовая пастанова),

1) у крымінальным працэсе мера стрымання; часовае пазбаўленне волі, узяцце пад варту абвінавачанага (падсуднага) паводле санкцыі пракурора або рашэння суда.

2) Арышт дысцыплінарны — мера дысцыплінарнага спагнання, якая ўжываецца да ваеннаслужачых і супрацоўнікаў органаў унутраных спраў за наўмыснае парушэнне службовай дысцыпліны і інш. 3) Арышт адміністрацыйны — мера адміністрацыйнага спагнання, якое назначае раённы суд або суддзя за асобныя віды адміністрацыйных правапарушэнняў.

4) Арышт маёмасці — забарона распараджацца маёмасцю; прымусовая мера, якую выкарыстоўваюць органы следства і суда для забеспячэння цывільнага іску або канфіскацыі.

т. 2, с. 9

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

а́рышт м.

1. Verháftung f -, -en, Inhaftíerung f -, -en, Inháftnahme f -; Arrést m -es, -e;

узя́ць [пасадзі́ць] пад а́рышт verhaften vt, in Haft néhmen*, inhaftíeren vt;

пад а́рыштам hínter Schloss und Riegel;

вы́даць о́рдэр на а́рышт юрыд. éinen Háftbefehl erlássen*;

2. (забарона распараджацца чым-н.) юрыд. Beschlágnahme f -;

а́рышт раху́нку Kóntensperrung f -;

накла́сці а́рышт beschlágnahmen vt, mit Beschlág belégen;

зняць а́рышт die Beschlágnahme áufheben*; fréigeben* аддз. vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

а́рышт

(польск. areszt, ад с.-лац. arrestum)

1) узяцце пад варту, пазбаўленне волі, 2) забарона карыстацца якой-н. маёмасцю паводле рашэння судовых органаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

А́рышт (БРС), а́рэшт выгук — ’хопіць!’, арэ́шт ’затрыманне, забарона’ (Нас.). Арыштава́ць (БРС), арэштава́ць (Нас.), ст.-бел. арештовати (XVI ст. — Гіст. мовы, 1, 250). З польскай, дзе ў XVI ст. праз нямецкую ці чэшскую або непасрэдна з сярэдневяковай лацінскай arrestum (Брукнер, 6) ад arrestare ’затрымаць’ (Курс суч., 164). Пра няўстойлівасць форм з с/ш у арестъ, арештъ пісаў Булыка (Весці АН БССР, 1970, 6, 118). Пераход е > ы адбыўся ў складзе, не падмацаваным націскам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

а́рышт

(польск. areszt, ад с.-лац. arrestum)

1) узяцце пад варту, пазбаўленне волі;

2) забарона судовымі органамі распараджацца якой-н. маёмасцю або грашовымі сродкамі (напр. накласці а. на тавары).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)