Амінаў Ю. 10/247

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Амінаў Н. 10/430 (іл.)

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

амі́н

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. амі́н амі́ны
Р. амі́ну амі́наў
Д. амі́ну амі́нам
В. амі́н амі́ны
Т. амі́нам амі́намі
М. амі́не амі́нах

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

аміна́ць

‘абмінаць каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. аміна́ю аміна́ем
2-я ас. аміна́еш аміна́еце
3-я ас. аміна́е аміна́юць
Прошлы час
м. аміна́ў аміна́лі
ж. аміна́ла
н. аміна́ла
Загадны лад
2-я ас. аміна́й аміна́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час аміна́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

АМІНАГРУ́ПА,

аднавалентная група атамаў — NH2, характэрная для першасных амінаў. Мае пірамідальную будову, праяўляе ўласцівасці асноў. Уваходзіць у састаў амінакіслот, амінаспіртоў, амідаў кіслот.

т. 1, с. 318

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гістамі́н

(ад гіста- + аміны)

тканкавы гармон, які належыць да біягенных амінаў і мае моцнае біялагічнае дзеянне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АМАНО́ЛІЗ,

абменная хім. рэакцыя паміж рэчывам і аміякам. Напр., пры атрыманні амінаў з галагенвытворных вуглевадародаў: AHal + 2NH3 → RHN2 + NH4Hal. Адбываецца як тыповая сальватычная рэакцыя (гл. Сальволіз), на ўзор нуклеафільнага замяшчэння.

т. 1, с. 306

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГО́ФМАН (Hofmann) Аўгуст Вільгельм фон

(8.4.1818, г. Гісен, Германія — 5.5.1892),

нямецкі хімік-арганік; адзін з заснавальнікаў ням. прам-сці сінт. фарбавальнікаў. Скончыў Гісенскі ун-т (1840), дзе і працаваў. З 1845 дырэктар Каралеўскага хім. каледжа ў Лондане, з 1865 праф. Берлінскага ун-та. Навук. даследаванні па хіміі араматычных злучэнняў (фарбавальнікаў). Вылучыў з каменнавугальнай смалы бензол, з якога атрымаў нітрабензол, а яго аднаўленнем — анілін (1845, удасканаліў рэакцыю М.М.Зініна). Адкрыў спосаб сінтэзу аліфатычных амінаў уздзеяннем галагеналкілаў на аміяк (рэакцыя Гофмана, 1850), спосаб атрымання першасных амінаў з амідаў карбонавых к-т (перагрупоўка Гофмана, 1881).

Літ.:

Манолов К. Великие химики. Т. 1. 3 изд. М., 1986.

т. 5, с. 373

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЗАСПАЛУЧЭ́ННЕ,

хімічная рэакцыя ўзаемадзеяння араматычных дыазазлучэнняў з азаскладальнымі, пераважна араматычнымі амінамі і феноламі. Працякае звычайна ў водным асяроддзі (pH 2 — 6 ці 6 — 11 для амінаў і фенолаў адпаведна) пры t 0—30 °C з утварэннем азазлучэнняў. Аазаспалучэнне — асноўны прамысловы спосаб вытв-сці азафарбавальнікаў.

т. 1, с. 152

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дыязагра́фія

[ад гр. di(s) = двойчы + азо(т) + -графія]

сукупнасць метадаў праяўлення адбіткаў пры дапамозе прадуктаў узаемадзеяння амінаў з азоцістай кіслатой, якія распадаюцца пад уплывам святла.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)