ажыві́ ць , ажыўлю́ , ажы́ віш, ажы́ віць ; ажы́ ўлены; зак. , каго-што.
1. Вярнуць да жыцця, зрабіць зноў жывым.
А. арганізм.
А. успаміны (перан. ).
2. Прыдаць сілы, энергіі; зрабіць ажыўленым, бадзёрым.
Радасная вестка ажывіла людзей.
3. Напоўніць жыццём, рухам, дзейнасцю.
Вяселле ажывіла старэнькую хату.
4. Зрабіць больш актыўным, дзейным.
А. работу нарады.
|| незак. ажыўля́ ць , -я́ ю, -я́ еш, -я́ е.
|| наз. ажыўле́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ажыві́ ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
Будучы час
адз.
мн.
1-я ас.
ажыўлю́
ажы́ вім
2-я ас.
ажы́ віш
ажы́ віце
3-я ас.
ажы́ віць
ажы́ вяць
Прошлы час
м.
ажыві́ ў
ажыві́ лі
ж.
ажыві́ ла
н.
ажыві́ ла
Загадны лад
2-я ас.
ажыві́
ажыві́ це
Дзеепрыслоўе
прош. час
ажыві́ ўшы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ажыві́ ць сов.
1. (вернуть к жизни ) оживи́ ть;
а. аргані́ зм — оживи́ ть органи́ зм;
вясна́ ~ві́ ла хво́ рага — весна́ оживи́ ла больно́ го;
2. перен. оживи́ ть; воскреси́ ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ажыві́ ць , ажыўлю, ажывіш, ажывіць ; зак. , каго-што .
1. Вярнуць да жыцця, зноў зрабіць жывым. Пабегла ваўчыха на высокую гару, дастала пляшачку жывой вады. Вярнулася і ажывіла Івана. Якімовіч . // перан. Выклікаць яркае ўяўленне пра што‑н., аднавіць у памяці забытае. Ажывіць у памяці былое.
2. Зрабіць ажыўленым, вясёлым, бадзёрым. Гэты ліст надта ўзрадаваў Алёнку, ажывіў, падняў яе настрой, выклікаў цэлы рад новых пытанняў у сувязі з грамадскаю работаю. Колас . Салодкае, духмянае паветра, звонкае шчабятанне птушак ажывілі настрой. Дудо .
3. Напоўніць жыццём, дзейнасцю, рухам. Мужыкі запоўнілі прасторную хату, .. ажывілі здаровымі галасамі. Каваль .
4. Узмацніць, актывізаваць дзейнасць чаго‑н. Ажывіць работу семінара. Ажывіць гандаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ажыві́ ць
1. belé ben vt ; wí eder zum Lé ben erwé cken;
2. (узбадзёрыць ) belé ben vt , aktiví eren [-´vi:-] vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
оживи́ ть сов.
1. в разн. знач. ажыві́ ць ;
2. (сделать более ярким) ажыві́ ць , абнаві́ ць;
оживи́ ть пла́ тье отде́ лкой ажыві́ ць (абнаві́ ць) суке́ нку аздо́ бай;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аджыві́ ць сов. , см. ажыві́ ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
уваскрэ́ сіць , -э́ шу, -э́ сіш, -э́ сіць; -э́ шаны; зак.
1. каго-што . У рэлігійных уяўленнях: вярнуць да жыцця таго, хто памёр; ажывіць .
2. перан. , каго (што ). Аднавіць чые-н. сілы, бадзёрасць, ажывіць .
Спорт уваскрэсіў ранейшую сілу і спрыт.
3. перан. , каго-што . Аднавіць у памяці што-н. страчанае, забытае.
У. вобраз у памяці.
|| незак. уваскраша́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е.
|| наз. уваскрашэ́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аджыві́ ць , -жыўлю́ , -жы́ віш, -жы́ віць; -жы́ ўлены; зак. , каго-што.
Тое, што і ажывіць (у 1 знач. ).
|| незак. аджыўля́ ць , -я́ ю, -я́ еш, -я́ е.
|| наз. аджыўле́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)