адно́.

1. ліч., гл. адзін.

2. часц. абмежавальная. Толькі, выключна (разм.).

Дзеці цэлы дзень а. гуляюць.

3. часц. ўзмацн. Узмацняе нечаканасць, раптоўнасць наступлення дзеяння (разм.).

Гляджу — а. ж зноў паваліў снег.

4. злуч. супраціўны. Злучае члены сказа і сказы з адносінамі неадпаведнасці (разм.).

Дом добры, а. што халодны.

5. злуч. далучальны. Далучае сказы, якія дапаўняюць або ўдакладняюць выказаныя раней думкі (разм.).

Ягад многа, а. еш на здароўе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

адно́

1. (род. аднаго́) числ., ср. одно́; см. адзі́н;

2. нареч., разг. лишь, то́лько; (ничего другого, кроме — ещё) лишь то́лько; всего́ то́лько;

ён а. пада́ўся крыху́ ўбок — он лишь (то́лько) пода́лся немно́го в сто́рону;

ён жа а. гля́нуў — он же лишь то́лько (всего́ то́лько) взгляну́л;

3. нареч. то́лько;

ты а. не хадзі́ ніку́ды — ты то́лько не ходи́ никуда́;

4. союз противит. разг. то́лько; (в сочетании с частицей ж) а, одна́ко же (ж);

так зажывём, а. трыма́йся! — так заживём, то́лько держи́сь!;

мне ране́й здава́лася, што ва́ша жо́нка чарня́вая, а. ж яна́ бландзі́нка — мне ра́ньше каза́лось, что ва́ша жена́ брюне́тка, а (одна́ко же) она́ блонди́нка;

5. союз присоед. разг. то́лько, лишь;

ён уве́сь час маўча́ў, а. ківа́ў галаво́й — он всё вре́мя молча́л, то́лько кива́л голово́й;

6. частица разг. (неожиданно) как вдруг (и вдруг);

гляджу́ — а. ж зноў павалі́ў снег — смотрю́ — как вдруг (и вдруг) сно́ва повали́л снег

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

адно́,

1. ліч. гл. адзін.

2. часціца абмежавальная. Разм. Толькі, выключна; больш нічога. [Андрэй] адно хмурыць твар і злосна страсае на лоб кучму бязладных сваіх валасоў. Зарэцкі. [Стары:] — Гаварыць можна адно тады, калі добра ведаеш чалавека. Бажко. Шпакі каля дарогі цэлы дзень адно крычаць. Колас. / У спалучэнні з словам «што». Зянон Ляпіч.. адно што дапытваў — катаваў сябе: чаму правароніў момант, калі немцы набліжаліся да вёскі? М. Ткачоў.

3. часціца ўзмацняльная (часта ў спалучэнні з часціцай «ж»). Разм. Узмацняе момант нечаканасці, раптоўнасці наступлення дзеяння. Бачу — адно ж зноў паваліў снег. Гляджу — адно ж едуць госці.

4. злучнік супраціўны. Разм. Злучае члены сказа і сказы з адносінамі неадпаведнасці (звычайна ў спалучэнні са словамі «што», «толькі»). Па свайму значэнню адпавядае злучнікам «толькі», «аднак». [Андрэй] жыў там некалькі дзён, а цяпер перабраўся на кватэру, вельмі добрую, адно што цесную. Чорны. Наталя не перамянілася, адно толькі, што папаўнела. Скрыган. / У спалучэнні з часціцай «ж». [Цёця Каця:] Мне здавалася раней, што ваша жонка чарнявая, адно ж яна бландзінка. Крапіва.

5. злучнік далучальны. Разм. Далучае сказы, якія дапаўняюць або ўдакладняюць выказаныя раней думкі. Навакол былі лясы, кары хапала, адно еш на здароўе. Чорны. У вайну.. [Полацк] быў дашчэнту разбуран нямецка-фашысцкімі захопнікамі, адно ляжалі горы руін, тырчалі абломкі сцен. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адзі́н, аднаго́, м.; адна́, адно́й (аднае́), ж.; адно́, аднаго́, н.; адны́, -ы́х; ліч. кольк.

1. Лік.

А. плюс два.

2. Колькасць, якая абазначаецца лічбай

1.

А. метр.

Адна кніга.

Сем раз адмерай, адзін — адрэж (прыказка).

3. у знач. наз. адзі́н, аднаго́, м.; адна́, адно́й (аднае́), ж. Пра чалавека.

Сямёра аднаго не чакаюць (прыказка).

4. у знач. прым. Без іншых, асобна ад іншых, у адзіноце.

А. расце дуб на далёкім полі.

5. Пусты, пакінуты, адзінокі.

Хата праз колькі дзён застанецца адна без гаспадароў.

6. Тое, што ёсць, без наяўнасці чаго-н. другога.

Аб адной вадзе сыт не будзеш (прыказка).

7. у знач. прым. Ніхто іншы або нішто іншае, акрамя названага тут; у спалучэнні з выдзяляльна-абмежавальнай часц. «толькі»; ужыв. для выдзялення і ўзмацнення значэння таго слова, да якога адносіцца.

Адно толькі стажарышча чарнелася засохлымі галінамі.

Не спадабаўся балет адной ёй.

Ты ў нас адна, адна такая ў свеце.

8. у знач. наз. адно́, аднаго́, н.

Пра яго мы ведаем адно: ён быў студэнтам.

9. у знач. прым. Той самы, тоесны; аднолькавы; у спалучэнні са словамі «і той», «і тая», «і тое», «і тыя»; у знач. наз. адно́, аднаго́, н.

Стаяць на адным месцы.

А. і той чалавек.

Адна і тая песня.

Адно і тое пытанне.

Адны і тыя падзеі.

Гаворыць адно і тое.

10. у знач. прым. Суцэльны, непадзельны, адзіны; у знач. наз. адно́, аднаго́, н.

Галіны пераблытаны ў а. шалаш.

Што азначае сіла ўсяго народа, з’яднаная ў адно?

11. у знач. займ. З прыназоўнікам «з» ужыв. для выдзялення асобы, прадмета, з’явы і пад. або некалькіх асоб, прадметаў з якой-н. катэгорыі, асяроддзя, раду.

А. з прысутных параіў не спяшацца.

Здраднік — а. з шаснаццаці.

12. у знач. прым. У спалучэнні з «другі» ўжыв. пры пералічэнні, проціпастаўленні шэрагу прадметаў, з’яў, асоб; у знач. наз. адзі́н, аднаго́, м; адна́, адно́й (аднае́), ж.; адно́, аднаго́, н.; у знач. ліч. парадк. Першы з пералічаных прадметаў, з’яў, асоб і пад.

Праходзіць момант, а. і другі, праходзяць хвіліны.

А. чалавек — высокі, другі — зусім нізкі.

Гаварыць адно, а думаць другое.

Адно другому не замінае.

Адзін пень гарэў, а другі спіну грэў (прыказка).

13. у знач. прым. У спалучэнні з «другі» ўжыв. пры супастаўленні якіх-н. якасцей, уласцівасцей, дзеянняў і пад., якія, мяняючыся, робяць прадмет, асобу, з’яву і пад. іншымі.

Адна справа — паэзія, другая — проза.

14. у знач. неазнач. займ. Якісьці, нейкі.

А. багаты пан вельмі любіў слухаць казкі.

◊

Адзін другога варты (разм., неадабр.) — пра людзей, якія аднолькава маюць адмоўныя якасці.

Адзін за адным; адзін за другім — услед, паслядоўна, па чарзе.

Адзін канец (разм.) — усё роўна, няхай будзе так.

Адзін на адзін — без сведак.

Адзін пад адзін (адна пад адну, адно пад адно) (разм., адабр.) — усе роўныя па росце, па сіле.

Адзін перад адным (адна перад адной, адно перад адным) — не адстаючы, спаборнічаючы.

Адзін у адзін (адна ў адну, адно ў адно) (разм., адабр.) — адборныя, адной велічыні, якасці.

Адна нага тут, другая там (разм.) — вельмі хутка (збегаць і пад.).

Ні адзін — ніхто з усіх.

Усе да аднаго (разм.) — усе без выключэння.

Усе як адзін (разм.) — пагалоўна ўсе.

|| парадк. пе́ршы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

адно́

1. гл адзін;

2. часц разм (толькі, выключна) nur; erst; ja;

3. злучн разм (толькі, аднак) nur, áber, doch, jedóch

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

адно

Том: 1, старонка: 72.

01-072_0100_%D0%90%D0%B4%D0%BD%D0%BE.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

collide [kəˈlaɪd] v. сту́кнуцца, уда́рыцца адно́ аб адно́; сутыкну́цца;

Our interests collided. Нашы інтарэсы сутыкнуліся.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

одно́ адно́, род. аднаго́ ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

one another [ˌwʌnəˈnʌðə] pron. адзі́н аднаго́, адзі́н друго́га; адна́ адну́, адна́ другу́ю; адно́ аднаго́, адно́ друго́га

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

зарадзі́ць⁴, -аджу́, -а́дзіш, -а́дзіць; зак., што, з інф. і без дап. (разм.).

Паўтараючыся, рабіць адно і тое ж дзеянне.

Зарадзіў адно і тое ж (гаворыць, паўтараючы адно і тое ж). Дождж зарадзіў надоўга (пачаў ісці не перастаючы).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)