адзе́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. адзе́нуся адзене́мся
2-я ас. адзе́нешся адзе́нецеся
3-я ас. адзе́нецца адзе́нуцца
Прошлы час
м. адзе́ўся адзе́ліся
ж. адзе́лася
н. адзе́лася
Загадны лад
2-я ас. адзе́нься адзе́ньцеся
Дзеепрыслоўе
прош. час адзе́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

адзе́цца сов.

1. в разн. знач. оде́ться;

а. ва ўсё чы́стае — оде́ться во всё чи́стое;

уся́ сям’я́ адзе́лася і абу́лася — вся семья́ оде́лась и обу́лась;

2. (кім, чым) оде́ться, наряди́ться;

3. (у што) перен. оде́ться, наряди́ться (во что и чем);

дрэ́вы адзе́ліся ў но́вую зялёную во́пратку — дере́вья оде́лись (наряди́лись) в но́вую зелёную оде́жду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адзе́цца, адзенуся, адзенешся, адзенецца; зак.

1. Надзець на сябе вопратку. [Лабановіч] кінуў скрыпку на стол.. і, момант падумаўшы, адзеўся, узяў палку і пайшоў. Колас. Гушка прыйшоў у хату, сеў, радасна адчуваючы спачын, пасля вымыўся, адзеўся ў лепшую адзежыну. Чорны. // Апрануцца кім‑н. Адзецца дзедам-марозам.

2. Набыць сабе неабходнае адзенне. Хто ж адзецца, пракарміцца Паможа? Дзе падзецца, прытуліцца, Мой божа? Купала.

3. перан. Пакрыцца чым‑н. (звычайна — лісцем, травой і пад.). Лес з раніцы адзеўся ў казачную квецень інею. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адзе́цца

1. sich ánziehen*, sich ánkleiden;

адзе́цца ў што-н ánziehen* vt, sich in etw. (A) kléiden;

2. (пакрыцца) sich zúdecken;

адзе́цца ў зеляні́ну, адзе́цца лі́сцем sich beláuben, Laub bekómmen* (пра дрэва)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Адзе́цца ’справіць адзежу’, адзетак ’адзежа, вопратка’ (БРС, КЭС), адзетак, магчыма, пад уплывам абутак (абуць: абутак — адзець: адзетак) да дзець (гл.). Параўн. адзежа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адзе́ць, адзе́ну, адзе́неш, адзе́не; адзе́нь; адзе́ты; зак., каго-што

1. Надзець на каго-н. вопратку, апрануць.

А. дзіця.

Зіма адзела поле снегам (перан.).

2. Апрануць кім-н.

А.

Дзедам Марозам.

3. Забяспечыць каго-н. адзеннем.

Бацькі дзяцей адзелі і абулі.

4. Тое, што і надзець; нацягнуць.

Ледзь адзеў пальчаткі.

5. перан. Пакрыць; ахінуць.

Дубы зялёны плашч адзелі.

|| незак. адзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. адзе́цца, адзе́нуся, адзе́нешся, адзе́нецца; адзе́нься; незак. адзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. адзява́нне, -я, н. (паводле 1 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

облачи́ться адзе́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

расфранці́цца, -ранчу́ся, -ранці́шся, -ранці́цца; -ранці́мся, -ранці́цеся. -ранця́цца; зак. (разм.).

Адзецца па-моднаму, франтавата.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пададзе́цца, -дзе́нуся, -дзе́нешся, -дзе́нецца; зак. (разм.).

Адзецца лепш, чым звычайна.

Дзяўчаты пададзеліся.

|| незак. пададзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

расфуфы́рыцца, -фы́руся, -фы́рышся, -фы́рыцца; зак. (разм., неадабр.).

Занадта крыкліва і безгустоўна адзецца.

|| незак. расфуфы́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)