Атамы аддачы, гл. Гарачыя атамы

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

адда́ча

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. адда́ча адда́чы
Р. адда́чы адда́ч
Д. адда́чы адда́чам
В. адда́чу адда́чы
Т. адда́чай
адда́чаю		 адда́чамі
М. адда́чы адда́чах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

палаві́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які складае палавіну чаго‑н.; няпоўны. Палавінная цана.

2. Гіст. Заснаваны на аддачы палавіны ўраджаю ўласніку зямлі за карыстанне ёю. Палавінная арэнда.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэакты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Які ўжываецца ў якасці рэактыву пры хімічных аналізах. Рэактыўныя рэчывы.

2. Здольны рэагаваць на знешнія раздражненні.

3. Які ўзнікае пад дзеяннем сілы аддачы. Рэактыўны рух. // Які выкарыстоўвае такую сілу. Рэактыўны рухавік. Рэактыўны самалёт.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГАМА-РЭЗАНА́НСНАЯ СПЕКТРАСКАПІ́Я,

мёсбаўэраўская спектраскапія, метад рэзананснага паглынання гама-квантаў без аддачы. Заснавана на Мёсбаўэра эфекце. Дазваляе праводзіць вымярэнні энергіі з дакладнасцю да натуральнай шырыні гама-лініі. Выкарыстоўваецца для вывучэння звыштонкага расшчаплення ядз. узроўняў, ацэньвання радыуса ўзбуджаных ядраў, дыфузіі атамаў, дынамічных з’яў пры фазавых пераходах, спінавай рэлаксацыі і інш.

т. 5, с. 10

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Schlágkraft

f -, -kräfte

1) сі́ла ўда́ру; уда́рная сі́ла (арміі)

2) сі́ла адда́чы (ружжа)

3) гало́ўнае [раша́ючае] значэ́нне

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

отда́ча в разн. знач. адда́ча, -чы ж.;

дать в долг без отда́чи даць у доўг без адда́чы;

отда́ча при вы́стреле адда́ча пры стрэ́ле.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ГО́РНАЕ ЗАКАНАДА́ЎСТВА,

сукупнасць прававых нормаў, якія рэгулююць грамадскія адносіны па выкарыстанні і ахове нетраў, рэгламентуюць правілы вядзення горных работ. У Рэспубліцы Беларусь горнае заканадаўства грунтуецца на выключнай дзярж. уласнасці на нетры. Асн. крыніцамі горнага заканадаўства з’яўляюцца Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь, Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб нетрах, якія замацоўваюць правы дзяржавы як уласніка нетраў і вырашаюць парадак аддачы нетраў у карыстанне. Нормы горнага заканадаўства і выдадзеныя на іх падставе падзаконныя нарматыўныя акты размяркоўваюць кампетэнцыю ў галіне рэгулявання горных адносін паміж суб’ектамі карыстання, вырашэння спрэчак па пытаннях карыстання нетрамі. Значная ч. нормаў горнага заканадаўства прысвечана пытанням геал. вывучэння нетраў, здабычы карысных выкапняў, правам і абавязкам карыстальнікаў, умовам аддачы нетраў у карыстанне шляхам горнага адводу і іх адабрання, ажыццяўлення горнага нагляду і геал. кантроль, юрыд. адказнасці за парушэнне правіл нетракарыстання.

С.У.Скаруліс.

т. 5, с. 361

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

лаг​2

(англ. lag = запазненне)

разрыў у часе паміж дзвюма з’явамі або працэсамі, якія знаходзяцца ў прычынна-выніковай сувязі (напр. у эканоміцы час ад моманту ўкладання сродкаў да атрымання аддачы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэакты́ўны

(ад рэ- + лац. activus = дзейсны)

1) які служыць хімічным рэактывам;

2) які ўзнікае пад уздзеяннем сілы аддачы, выкарыстоўвае такую сілу (напр. р. рух, р. самалёт);

3) здольны рэагаваць на знешнія раздражненні (напр. р-ая нервовая сістэма).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)