Адвольныя пастаянныя 4/588

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

адво́льны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адво́льны адво́льная адво́льнае адво́льныя
Р. адво́льнага адво́льнай
адво́льнае		 адво́льнага адво́льных
Д. адво́льнаму адво́льнай адво́льнаму адво́льным
В. адво́льны (неадуш.)
адво́льнага (адуш.)		 адво́льную адво́льнае адво́льныя (неадуш.)
адво́льных (адуш.)
Т. адво́льным адво́льнай
адво́льнаю		 адво́льным адво́льнымі
М. адво́льным адво́льнай адво́льным адво́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ніста́гм, ‑у, м.

Спец. Адвольныя рухі вачэй, якія часта паўтараюцца (дрыжанне вачэй).

[Ад грэч. nystagmos — дрымота.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адво́льны -ая, -ае.

1. Нічым не абмежаваны, вольны.

Адвольныя рухі.

2. Які праводзіцца самавольна.

Адвольнае рашэнне.

3. Бяздоказны, непераканаўчы, беспадстаўны.

Адвольнае тлумачэнне.

|| наз. адво́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

поп-а́рт, -у, М -рце, м.

Мадэрнісцкі кірунак у мастацтве, які разлічаны на папулярнасць і выкарыстоўвае ў жывапісе і скульптуры элементы тэхнікі, рэкламы, муляжу, адвольныя камбінацыі некаторых прадметаў побыту.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

валюнтары́зм, -у, м.

1. Ідэалістычная плынь у філасофіі, якая аб’яўляе волю вышэйшым, творчым прынцыпам быцця.

2. У палітыцы і грамадскім жыцці: суб’ектывісцкія і адвольныя рашэнні, якія ігнаруюць аб’ектыўна існуючыя ўмовы і заканамернасці.

|| прым. валюнтарысты́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і валюнтары́сцкі, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

arbitrary

[ˈɑ:rbətreri]

adj.

1) самаво́льны, адво́льны

arbitrary decisions — адво́льныя пастано́вы

2) капры́зны, няпэ́ўны; зьме́нлівы

an arbitrary character — капры́зны хара́ктар

3) дэспаты́чны

an arbitrary king — дэспаты́чны каро́ль

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

АТАКСІ́Я

(ад грэч. ataxia беспарадак),

расстройства каардынацыі адвольнага руху (тэмпу, хуткасці, дакладнасці, суразмернасці) пры нармальнай сіле адпаведных мышцаў. Адрозніваюць атаксію статычную (парушэнне раўнавагі, калі чалавек стаіць або сядзіць), дынамічную (немагчымасць выконваць адвольныя рухі рукамі, нагамі) і статычна-дынамічную (хістанне пры хадзе, немагчымасць захаваць цэнтр цяжару пры раптоўным спыненні). У залежнасці ад лакалізацыі пашкоджання нерв. сістэмы атаксія бывае мазжачковая, вестыбулярная, коркавая, сенсітыўная. Атаксія можа ўзнікаць і пры істэрыі. Лячэнне залежыць ад прычыны ўзнікнення і ступені неўралгічнага расстройства.

т. 2, с. 65

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БЛА́ГАЎСКАЯ КЕРА́МІКА,

ганчарныя вырабы з вёсак Благаўка, Новае Вільянава, Літвінавічы Шклоўскага р-на Магілёўскай вобл. У 19 — пач. 20 ст. тут працавалі каля 200 ганчароў, якія выраблялі чырвонагліняныя непаліваныя, а таксама гартаваныя і чорназадымленыя гаршкі, гладышы, збанкі, цёрлы, вазонніцы, спарышы (парнікі). У 20 ст. пашырылася глазураваная кераміка з палівай зялёнага колеру, адвольныя пацёкі якой прыгожа кантрастуюць з непаліванай паверхняй. Часам на верхнюю частку вырабаў наносіўся выціснуты дэкор у выглядзе 2—3 хвалістых ці роўных паяскоў. Промысел заняпаў у 1970-я г. Калекцыі благаўскай керамікі зберагаюцца ў Нац. музеі гісторыі і культуры Беларусі, у Нац. маст. музеі Беларусі.

Я.М.Сахута.

т. 3, с. 183

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

произво́льный

1. (необоснованный) адво́льны;

произво́льное мне́ние адво́льнае меркава́нне;

2. (ничем не стесняемый) адво́льны, самаво́льны;

произво́льные движе́ния адво́льныя ру́хі;

произво́льный посту́пок самаво́льны (адво́льны) учы́нак;

3. (производимый по личному произволу) самаво́льны;

соверше́нно произво́льные распоряже́ния зусі́м самаво́льныя распараджэ́нні.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)