абу́ць, абу́ю, абу́еш, абу́е; абу́ты; зак., каго-што.

1. Надзець на ногі сабе ці каму-н. абутак.

А. боты.

2. Забяспечыць каго-н. абуткам.

Трэба на зіму дзяцей а.

◊

Абуць у лапці — абхітрыць, давесці да беднасці.

Гу́лі не аднаго ў лапці абулі (прыказка).

|| незак. абува́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абу́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абу́ю абу́ем
2-я ас. абу́еш абу́еце
3-я ас. абу́е абу́юць
Прошлы час
м. абу́ў абу́лі
ж. абу́ла
н. абу́ла
Загадны лад
2-я ас. абу́й абу́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час абу́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

абу́ць сов. обу́ть; (при назывании обуви) наде́ть;

◊ а. у ла́пці — обу́ть в ла́пти

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абу́ць, абую, абуеш, абуе; зак., каго-што.

1. Надзець сабе ці каму‑н. на ногі абутак. Абуць дзіця. □ Стаіць [яблыня] падобна да тае Дзяўчынкі невялічкай, Што ножкі босыя свае Абула ў чаравічкі. Лужанін.

2. Забяспечыць абуткам. Беглі дні. Кончылася вайна. Хлопцаў адзелі і абулі. Асіпенка.

•••

Абуць у лапці — а) абхітраваць, абмануць. Каза, а не дзеўка — адно вока таўчэ, а другое меле. І пароды хітрай. Ураз у лапці абуе. М. Ткачоў; б) давесці да беднасці. Гулі ў лапці абулі. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абу́ць гл абуваць

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Абу́ць, абуваць ’надзець абутак’ (БРС, Шат., Касп.), абувацца (Бір. дыс., Касп.), абуцца да *ob‑uti, рус. обуть, укр. обути, чэш. obout, славац. obuť, в.-луж. wobuć, н.-луж. wobuś, польск. obuć, славен. obúti, серб.-харв. о̀бути, балг. обуя. Бліжэйшая паралель: літ. ap‑aũti ’абувацца’, apaũtas ’абутак’, лат. aut ’абуваць’, ст.-іран. aoϑra ’абутак’, лац. exuō ’разуваюся’ і г. д. Траўтман, 21; Гуер, IF, 46, 343; Фасмер, 3, 109. Дзеяслоў, бясспрэчна, яшчэ праіндаеўрапейскі, але тое, што прэфіксацыя прасл. ob‑uti супадае з прабалт. ap‑auti, дае падставу сцвярджаць аб балта-славянскай словаўтваральнай інавацыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абу́ць у ла́пці ’абмахляваць’ (Шат.), (параўн. абармот (гл.) ’махляр’ < аборо‑мот) = ’зрабіць лапцюжнікам’, г. зн. чалавекам дурным. Параўн. яшчэ ўкр. обути (узути) у постоли.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абува́ць гл. абуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

обу́ть сов. абу́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абу́ты обу́тый; наде́тый; см. абу́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)