абдава́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
абдаю́ |
абдаё́м |
| 2-я ас. |
абдае́ш |
абдаяце́ |
| 3-я ас. |
абдае́ |
абдаю́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
абдава́ў |
абдава́лі |
| ж. |
абдава́ла |
| н. |
абдава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
абдава́й |
абдава́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
абдаючы́ |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абдава́ць несов., обл. обдава́ть; см. абда́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абдава́ць, ‑даю, ‑даеш, ‑дае; ‑даём, ‑даяце.
Незак. да абдаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абдава́ць, абда́ць
1. (абліць, абсыпаць) übergíeßen* vt, begíeßen* vt; überschǘtten vt;
2. (абвеяць) éinhüllen vt; umströmen vt, umgében* vt;
мяне́ абдало́ мо́цным па́хам ein stárker Duft umgáb mich
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
абда́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -дало́; -да́дзены; зак., каго-што.
1. Абліць, абсыпаць, абвеяць адразу вялікай колькасцю чаго-н. з усіх бакоў.
А. гладыш варам.
Халодны вецер абдаў хлопчыка.
2. перан. Ахапіць, авалодаць (пра пачуццё, перажыванне і пад.).
Раптам абдало (безас.) яго нейкай незнаёмаю трывогай.
◊
Як варам абдало (разм.) — аб прыліве крыві да твару, выкліканым хваляваннем, адчуваннем няёмкасці.
|| незак. абдава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́; -даю́ць.
|| звар. абда́цца, -да́мся, -дасі́ся, -да́сца; -дадзі́мся, -дасце́ся, -даду́цца; -да́ўся, -дала́ся, -ло́ся.
|| незак. абдава́цца, -даю́ся, -даёшся, -даёцца; -даёмся, -даяце́ся, -даю́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абдава́цца несов., возвр., страд., обл. обдава́ться; см. абдава́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абдава́цца, ‑даюся, ‑даешся, ‑даецца; ‑даёмся, ‑даяцеся; незак.
1. Незак. да абдацца.
2. Зал. да абдаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апырскваць, абдаваць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
ліза́ць, ліжу́, лі́жаш, лі́жа; ліжы́; лі́заны; незак., каго-што.
1. Праводзіць языком па чым-н.
Л. талерку.
2. Падбіраючы языком есці, піць.
Кот лізаў разлітае на стале малако.
3. перан. Дакранацца, пакрываць, абдаваць сабой (пра хвалі, полымя і пад.).
Хвалі ліжуць пясок.
|| аднакр. лізну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. ліза́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Лі́заўка 1 ’пласцінчаты свердзел’ (Касп., Сцяшк.). Відавочна, з лёзаўка, утворанай з лязо, лёза. Да лёзіва 2 (гл.).
◎ Лізаўка 2 ’абшыўка ў кажуху’ (хоц., Мат. Маг.). Рэгіянальнае ўтварэнне. Да лізаць ’пакрываць, абдаваць сабой’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)