лу́гавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да лугу 2.
лугавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да лугу 1. Лугавыя глебы. □ Эх, прасторы лугавыя, Пакланіцеся касцам. Парахневіч. // Які расце і жыве на лузе. Лугавы матыль. □ Ледзь улоўны пах лугавых красак і траў далятаў адтуль з зарэчных прастораў. Лынькоў. // Які знаходзіцца, размешчаны на лузе. Лугавая дарога.
2. Звязаны з выкарыстаннем ці вывучэннем лугоў. Лугавая гаспадарка. Лугавая доследная станцыя. // Прызначаны для работы на лузе. Лугавая веялка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мазаі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да мазаікі (у 1, 2 знач.). Мазаічная майстэрня. Мазаічныя работы. // Зроблены з мазаікі, з мазаікай. Мазаічны партрэт. Мазаічныя калоны. □ Унізе вялікая падзямельная зала, абліцаваная белым мармурам, аздобленая беларускім арнаментам і мазаічнымі карцінамі з жыцця Беларусі. Дубоўка.
2. перан. Які складаецца з разнародных элементаў. Мазаічны натоўп. Мазаічная тэорыя.
3. Які мае адносіны да мазаікі (у 3 знач.). Мазаічная хвароба. // Паражоны мазаікай (у 3 знач.). Мазаічны ліст. Мазаічны плод.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панара́мны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да панарамы. Панарамны від. Панарамны фон. □ Увага пісьменніка была сканцэнтравана на панарамным паказе ваенных дзеянняў. Дзюбайла. Мастак [М. Гусоўскі] склаў з дзесяткаў бачаных ім здарэнняў панарамную карціну: тут і ловы шляхецка-княжацкія, і мужыцкія, і каралеўскія. У. Калеснік.
2. Спец. Які мае абсталяванне для шырокага ахопу гарызонта пры назіраннях; абсталяваны панарамай (у 4 знач.). Панарамны прыцэл.
•••
Панарамная здымка гл. здымка.
Панарамны кінатэатр гл. кінатэатр.
Панарамны фільм гл. фільм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рацыяна́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да рацыяналізму (у 1 знач.). Рацыянальная філасофія.
2. Разумны, мэтазгодны. Рацыянальнае выкарыстанне часу. Рацыянальная арганізацыя гандлю. Рацыянальная прапанова. □ Прынцыпова ставіць партыя пытанні рацыянальнага выкарыстання матэрыяльных, фінансавых, працоўных рэсурсаў. «Звязда». На сходзе абмяркоўвалі пытанне Аб якасці кармоў І іх рацыянальным скарыстанні. Корбан.
3. У матэматыцы — суразмерны з адзінкай ці з часткаю адзінкі; проціл. ірацыянальны. Нацыянальны лік. // Які не мае знаку здабывання кораня (радыкала) (пра алгебраічны выраз).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спарты́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да спорту, звязаны з ім. Спартыўнае спаборніцтва. Спартыўныя гульні. □ Сёння мы слухалі пытанне аб пастаноўцы спартыўнай работы ў калгасах раёна. Пянкрат. // Прызначаны для заняткаў спортам. Спартыўная пляцоўка. Спартыўная форма. □ Скуратаў быў ужо не ў белым гарнітуры, а ў шэрым спартыўным касцюме. Шашкоў. Пры клубе павінна быць і спартыўная зала. Лыжы, гарнітуры, валейбольная сетка, мячы. Ваданосаў.
2. Разм. Які мае якасці, знешні выгляд спартсмена. Спартыўны хлопец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
царко́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да царквы (у 1 знач.), звязаны з рэлігіяй, царквой, набажэнствам. Царкоўны прыход. Царкоўнае вучэнне. Царкоўныя кнігі. Царкоўная музыка. // Які належыць царкве. Царкоўныя землі. // Які праводзіцца царквою, у царкве (у 2 знач.). Царкоўны шлюб.
2. Які мае адносіны да царквы (у 2 знач.). Царкоўная вежа. □ Гэта быў, трапіўшы сюды па непаразуменню, царкоўны стараста суседняга сяла. Лынькоў. Раненька, як толькі сонечныя пр[амя]ні пазалацілі царкоўныя крыжы, ударылі званы. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
настро́енныйII
1. прич., муз., радио настро́ены;
2. прич., техн., радио нала́джаны, настро́ены;
3. прич. (приведённый в какое-л. настроение, расположение) настро́ены;
4. прич., перен. настро́ены; падбухто́раны; падбі́ты; падгаво́раны; см. настро́итьII;
5. кратк. форма сказуемого / он ве́село (пло́хо) настро́ен ён у вясёлым (у дрэ́нным) настро́і;
он не настро́ен сего́дня писа́ть ён не ма́е сёння настро́ю (ён не ў настро́і сёння) піса́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прича́стныйII (имеющий отношение) які́ (што) ма́е дачыне́нне (да каго, да чаго), які́ (што) прычыня́ецца (да каго, да чаго); заме́шаны (у чым); звя́заны (з чым);
быть прича́стным к иску́сству мець дачыне́нне (прычыня́цца) да маста́цтва;
быть прича́стным к де́лу быць заме́шаным у спра́ве;
быть прича́стным к чему́-л. мець дачыне́нне (прычыня́цца) да чаго́-небудзь;
он к ним не прича́стен ён з і́мі не звя́заны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
белабіле́тнік, ‑а. м.
Разм. Той, хто мае белы білет; вызвалены ад вайсковай службы. Бацька быў белабілетнік, не прыгодны да воінскай павіннасць па стану здароўя, таму яго вызвалілі ад салдацкай службы. Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
біле́тны, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да білета, прызначаны для продажу білетаў (у 1 знач.). На станцыі .. [Лабановіч] даведаўся дакладна, калі прыходзіць пасажырскі поезд на Мінск і калі адчыніцца білетная каса. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)