паткну́цца сов., разг.
1. су́нуться, ткну́ться, толкну́ться;
п. ў дзве́ры — су́нуться (ткну́ться, толкну́ться) в дверь;
2. перен. попыта́ться;
то́лькі ён ~ну́ўся сказа́ць, як яго́ зноў перабі́лі — то́лько он попыта́лся сказа́ть, как его́ опять переби́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
akurat
1. якраз; у самы раз; акурат;
2. акурат; толькі [што]; у той момант;
akurat pociąg odjechał, kiedy on przyszedł na stację — цягнік толькі (акурат) паехаў, калі ён прыйшоў на станцыю;
3. выражае пярэчанне, нязгоду, недавер;
oddasz mi pieniądze jutro? – akurat! — аддасі мне грошы заўтра? – яшчэ чаго!; разагнаўся!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
soon
[su:n]
adv.
1) неўзаба́ве, за́раз
I will see you again soon — Неўзаба́ве мы зноў уба́чымся
2) ху́тка
as soon as possible — як мага́ хутчэ́й; пры пе́ршай наго́дзе
Why have you come so soon? — чаму́ ты прыйшо́ў так ху́тка?
I’ll be back soon — Я за́раз вярну́ся
I had (or would) sooner… — Я хутчэ́й хаце́ў бы…
3) як то́лькі
As soon as I hear, I will let you know — Як то́лькі пачу́ю, я вам скажу́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Бара́нчыкі ’ўключыны ў лодцы’ (Маслен.). Бясспрэчна, вытворнае (семантычна) да бара́н ’баран’. Бараном называюць розныя драўляныя прылады, не толькі вялікія, але пэўнай формы (калодкі і г. д.). Гл. падрабязна Ісерлін, РЯШ, 1940, 4, 20–23.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дапе́ра ’цяпер’, (Шатал.). Ужо ў ст.-бел. помніках доперо ’толькі, усяго’ (XVI ст.). Як і ўкр. допі́ро, допі́ру, запазычанне з польск. dopiero (аб якім Слаўскі, 1, 156). Гл. Булыка, Запазыч., 100; Слаўскі, там жа.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Казёлак, казёлкі ’расліна Ranunculus acer’ (Касп.). Самастойнае вытворнае ад казёл і суфіксам ак(‑ок) (улічваючы месца націску, не выключаны польскі уплыў). Магчыма, толькі лакальная адаптацыя (словаўтваральная) больш шырока вядомага козелец, гл. там і этымалогія.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ні́кпачын, нікпочын ’нядаўна, толькі што’ (жытк., Мат. Гом.; ТС). Цёмнае слова; другая частка асацыіруецца з пачынаць, параўн., напрыклад, пачынак ’пачатак’ (Мат. Гом.), або спалучэннем + /Ш чыне, г. зн. ’пасля дзеі (падзеі, акта)’, гл. чын.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прызы́ў ’дзеянне і людзі, адначасова прызваныя ў армію’ (ТСБМ), пры́зыў ’тс’ (Растарг.), пры́заў ’прызыў (у войска)’ (Ян.), толькі мн. л. пры́звы ’служба ў арміі’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Запазычана з рус. призы́в, дыял. при́зо́в ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
áußer
1.
prp (D) акрамя́, апрача́, звыш; выклю́чна; па́-за
~ sich sein vor Fréude — не по́мніць сябе́ ад ра́дасці
~ Acht lássen* — вы́пусціць з-пад ува́гі
álle ~ dir — усе́, акрамя́ цябе́
~ Lándes sein — быць за мяжо́й
~ Betríeb sétzen — выво́дзіць [выключа́ць] з эксплуата́цыі
2.
cj
~ dass, ~ wenn — то́лькі, хі́ба што то́лькі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Касці́ць ’смяціць на падлогу’ (Касп.), касьціць ’псаваць без патрэбы’ (З нар. сл., 125), касьціцца ’мучыцца, перабівацца’ (Нар. сл., 114). Парсун. ст.-рус. кастити ’вывяргаць’, рус. кашу ’спаражняюся’ (дыял.), кастить ’лаяць, пэцкаць, брудзіць’, ’лаяць, знеслаўляць, ганьбіць’, ’смяціць’. У Дабр. кастить ’псаваць’. Прасл. *kastiti (sę). Лічыцца дзеясловам, утвораць^ ад назоўніка *kastь. Апошні засведчаны толькі ў рус. гаворках і з’яўляецца прасл. дыялектызмам. Адносна яго паходжання можна выказаць толькі здагадку: магчыма, гэта вытворнае, з падаўжэннем каранёвага галоснага о -► о (> а), ад слова *kostь («касцявы»«тленны, нячысты»). Параўн. Фасмер, 2, 208; падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 9, 156–157.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)