буксі́р
(рус. буксир, ад гал. boegseeren = цягнуць)
1) трос, пры дапамозе якога адно судна можа цягнуць другое або машына машыну;
2) судна, прызначанае для перацягвання несамаходных суднаў, плытоў;
узяць на б. — аказаць дапамогу ў выкананні чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
а́рфа 1, ‑ы; Р мн. ‑аў; ж.
Шчыпковы музычны інструмент у выглядзе вялікай трохвугольнай рамы з нацягнутымі на ёй струнамі.
•••
Эолава арфа — скрынка з тонкіх дошчачак з нацягнутымі на ёй струнамі, якія гучаць пад дзеяннем ветру (ад імя міфічнага грэчаскага ўладара вятроў Эола).
[Ням. Harfe.]
а́рфа 2, ‑ы; Р мн. ‑аў; ж.
Сельскагаспадарчая машына для ачысткі зерня пасля малацьбы ад мякіны і смецця. Стаяць пад крытым дахам Арфы, сеялкі, плугі. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
машы́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Памянш. да машына (у 1 знач.). Швейная машынка.
2. Невялікая прылада для якой‑н. работы. Машынка для набівання папярос. □ У школе ёсць машынка. На школьным двары ў часе перапынку стрыжэ настаўнік сваіх маленькіх вучняў. Колас. // Разм. Тое, што і пішучая машынка. У прыемнай кабінета дробненька стукала машынка. Кулакоўскі.
•••
Пішучая машынка — механізм з клавішамі-літарамі для ручнога друкавання тэксту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
механі́зм, ‑а, м.
1. Унутраная частка машыны, прылады, апарата і пад., якая прыводзіць іх у дзеянне. Ледзь чутна цікаў гадзіннікавы механізм заведзенай міны. Шамякін. // Машына, прыстасаванне для чаго‑н. Цяпер .. ідзе ўборка багатага ўраджаю, на палі выйшлі механізмы. «Звязда».
2. перан. Унутраны лад, сістэма чаго‑н. Дзяржаўны механізм. Гаспадарчы механізм.
3. чаго. Сукупнасць працэсаў, з якіх складаецца якая‑н. фізічная, хімічная, фізіялагічная і пад. з’ява. Механізм хімічнай рэакцыі.
[Новалац. mechanismus, ад грэч. mēchanē — машына.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
снара́д, ‑а, М ‑дзе. м.
1. Від боепрыпасаў для стральбы з гармат. Процітанкавы снарад. Артылерыйскі снарад. □ Недзе зусім блізка разарваўся снарад. Шамякін. Час ад часу за ракой грукалі цяжкія гарматы, і над галавой Ягорава з пранозлівым свістам праляталі снарады. Краўчанка.
2. Прылада, прыстасаванне для спартыўных практыкаванняў. Гімнастычныя снарады. □ Разам з іншымі навічкамі знаёміўся [Паўлік] са спартыўнымі снарадамі, вывучаў розныя прыёмы бою на рапірах. Шыловіч.
3. Інструмент, машына, апарат. Землясосны снарад. Буравы снарад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэлескапі́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да тэлескопа, уласцівы яму. Тэлескапічная труба. // Які ажыццяўляецца пры дапамозе тэлескопа. Тэлескапічныя назіранні за Венерай.
2. Спец. Які моцна павялічвае. Тэлескапічныя акуляры.
3. Спец. Які падымаецца і апускаецца ў выніку павароту вакол сваёй восі накшталт тэлескопных труб. Тэлескапічны кран. □ З гэтага завода выйшлі металічныя апалубкі са ступеньчатай рэгуліроўкай, тэлескапічныя перасоўныя вышкі, машына для наклейкі рубероіда з адначасовыя пакрыццём бітума — цэлую брыгаду страхароў замяняе... Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ура́з, прысл.
1. У той жа момант, імгненна; раптам. Машына фыркнула пакрыўджана клубам шызага дыму, ураз падхопленага хлёсткім асеннім ветрам, уздрыгнула, але з месца не скранулася. Быкаў. Андрэй змоўчаў, бо сварка магла разгарэцца ўраз. Чарнышэвіч.
2. За адзін прыём, адразу. Люся зірнула ў вочы Гарбачову, нібы хацела ўраз разгадаць, што задумаў гэты чалавек. Шашкоў. Зрэдку, калі вецер ураз замятаў чалавечыя сляды, атрад хадзіў у далёкія, цёплыя вёскі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ця́га, -і, ДМ ця́зе, ж.
1. Рухаючая сіла, пры дапамозе якой перамяшчаецца штон., а таксама крыніца такой сілы (жывёла, машына, электрычнасць).
Паравая ц.
Конная ц.
2. Рух газаў, дыму (звычайна ў топачных і вентыляцыйных канструкцыях), які выклікаецца рознасцю ціску.
Печ дыміць ад слабой цягі.
3. перан. Імкненне, прыхільнасць да каго-, чаго-н.
Ц. да навукі.
Неадольная ц.
4. Стрыжань, які перадае рух ад адной часткі механізма да другой (спец.).
Стрэлачная ц.
5. У архітэктуры: тынкавальны або каменны паясок, які падзяляе вонкавыя і ўнутраныя сцены, абрамляе столь і пано.
6. Шлюбны палёт самца слонкі ў пошуках самкі (спец.).
|| прым. ця́гавы, -ая, -ае (у 1 знач.).
Цягавая сіла.
Ц. электрарухавік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
часа́ць¹, чашу́, чэ́шаш, чэ́ша; чэ́шам, чэ́шаце, чэ́шуць; чашы́; часа́ны; незак.
1. каго-што. Распраўляць, расчэсваць грэбенем (валасы).
Ч. валасы.
Ч. дзіця.
2. што. Ачышчаць валакно (ільну, канапель), воўну і пад. ад рэштак кастрыцы пры дапамозе спецыяльных металічных шчотак, грэбеня або часальных машын.
Ч. воўну.
3. Хутка, энергічна рабіць што-н. (ісці, бегчы, танцаваць і пад.); бойка гаварыць (разм.).
Хлопец бойка чэша ўпрысядкі.
|| зак. пачаса́ць, -чашу́, -чэ́шаш, -чэ́ша; -чэ́шам, -чэ́шаце, -чэ́шуць; -чашы́; -часа́ны (да 3 знач.).
|| аднакр. часану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні; -ну́ты.
|| наз. часа́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. часа́льны, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).
Часальная машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
crab
I [kræb]
1.
n.
1) Zool. краб -а m.
2) бурклі́вы чалаве́к
3) Tech. лябёдка f. (машы́на для падыма́ньня гру́зу)
2.
v.i.
1) лаві́ць кра́баў
2) informal чапля́цца, шука́ць дзі́ркі ў цэ́лым
II [kræb]
n.
1) дзі́кі я́блык
2) дзі́кая я́блыня
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)