Verbum

падабра́ць, падбяру́, падбярэ́ш, падбярэ́; падбяро́м, падбераце́, падбяру́ць; падбяры́; падабра́ны; зак.

1. што. Сабраць, падняць з зямлі.

П. рассыпаныя арэхі.

2. што. Паправіць; сагнуўшы, падцягнуць пад сябе (пра часткі цела).

П. валасы.

Сабака падабраў хвост.

3. каго-што. Падмяць, наваліўшыся; прыціснуць.

Мядзведзь падабраў пад сябе паляўнічага.

4. каго-што. Выбраць адпаведнае, патрэбнае.

П. брыгаду.

П. ключ да замка.

П. патрэбныя словы.

П. цытаты.

|| незак. падбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. падбо́р, -у, м. (да 4 знач.) і падбо́рка, -і, ДМ -рцы, ж.

Падбор кадраў.

Падборка нітак патрэбнага колеру.

ва́нна, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Вялікая прадаўгаватая пасудзіна для мыцця, купання.

Мыцца ў ванне.

2. Мыццё ці лячэнне ў такой пасудзіне.

Прыняць ванну.

Лячэбныя ванны.

3. перан. Лячэнне ўздзеяннем чаго-н. (вады, паветра, сонца) на цела.

Сонечныя ванны.

4. У тэхніцы: пасудзіна рознай формы і памеру для вадкасці, у якую апускаюць розныя прадметы пры іх апрацоўцы.

Фарбавальная в.

|| памянш. ва́нначка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 4 знач.).

|| прым. ва́нны, -ая, -ае.

В. пакой або ванная (наз.).

адсе́дзець, -се́джу, -се́дзіш, -се́дзіць; -се́дзеў, -се́дзела і адсядзе́ць, -сяджу́, -сядзі́ш, -сядзі́ць; -сядзі́м, -седзіце́, -сядзя́ць; -сядзе́ў, -сядзе́ла; -се́джаны; зак.

1. Адбываючы пакаранне, прабыць які-н. тэрмін у турме.

Ён сваё адсядзеў у астрозе.

А. за растрату.

2. што. Седзячы ў нязручнай позе, давесці да здранцвення якую-н. частку цела.

А. нагу.

3. Прабыць дзе-н., праседзець некаторы час.

А. цэлую гадзіну ў прыёмнай.

|| незак. адсе́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. адсе́джванне, -я, н. і адсе́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 2 і 3 знач.; разм.).

агарну́ць, агарну́, аго́рнеш, аго́рне; агарні́; аго́рнуты; зак., каго-што.

1. Укрыць з усіх бакоў, абкруціць, абгарнуць.

А. коўдрай дзіця.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Настаць, заспець (пра ноч, цемру і пад.).

Змрок агарнуў зямлю.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Апанаваць, завалодаць, захапіць, ахапіць каго-н.

Думкі пра дом агарнулі хлопца.

Млявасцю агорнута ўсё цела.

4. Абняць, абхапіць, ахапіць.

Полымя агарнула ўвесь дом.

|| незак. аго́ртваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. агарну́цца, агарну́ся, аго́рнешся, аго́рнецца; агарні́ся; незак. аго́ртвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

ску́ра, -ы, ж.

1. Верхняе покрыва цела чалавека і жывёлы.

С. на руках гладкая.

2. Вырабленая шкура жывёлы.

Паліто з натуральнай скуры.

3. перан. (звычайна са словамі «свая», «уласная» і пад.). Пра жыццё, існаванне, дабрабыт (разм.).

Свая с. даражэй.

◊

Вылазіць са скуры — старацца з усіх сіл.

Скура ды косці — пра вельмі худога чалавека.

Скура свярбіць — пра няўрымслівага, неспакойнага чалавека, які быццам просіцца на пакаранне.

|| памянш. ску́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 знач.).

|| прым. ску́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Скурныя захворванні.

спадаро́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Чалавек, які знаходзіцца ў дарозе разам з кім-н.

Мой с. — вясёлы чалавек.

2. перан. Тое, што спадарожнічае чаму-н., з’яўляецца разам з чым-н.

Сырое надвор’е — с. прастудных захворванняў.

3. Нябеснае цела, якое рухаецца вакол планеты, зоркі.

С.

Зямлі — Месяц.

4. Касмічны апарат, які запускаецца ў касмічную прастору з дапамогай ракетных установак.

Запусціць с.

|| ж. спадаро́жніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).

|| прым. спадаро́жнікавы, -ая, -ае (да 4 знач.; спец.) і спадаро́жніцкі, -ая, -ае (да 1 знач.).

та́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. Від мастацтва, у якім стварэнне мастацкіх вобразаў дасягаецца сродкамі пластычных і рытмічных рухаў цела чалавека.

Тэорыя танца.

2. Сукупнасць такіх рухаў пэўнага тэмпу і формы, якія выконваюцца ў такт музыкі, а таксама музычны твор у рытме і стылі такіх рухаў.

Беларускі народны т.

3. толькі мн. Гулянка з музыкай, на якой людзі танцуюць; вечарынка.

Кожную суботу ў клубе былі танцы.

◊

Ні да танца, ні да ружанца (разм., неадабр.) — пра няўмелага, ні на што не здатнага чалавека.

|| прым. танцава́льны, -ая, -ае.