Verbum

напрасця́к, прысл.

Разм. Тое, што і напрасткі. З поля Міхась пайшоў адзін. Ён ішоў напрасцяк, праз палеткі, у сяло. Скрыган. Каб не рабіць кругу, [Ліда] падалася напрасцяк цераз выган той вёскі, у якой жыла. Кулакоўскі.

прадме́сце, ‑я, н.

1. Пасёлак, размешчаны непадалёку ад горада, але за яго межамі.

2. Ускраіна горада, далёкая ад цэнтра. Праз пярэднія дзверы.. [сябры] ўскочылі ў трамвай і доўга ехалі, пятляючы па ўскраінах гарадскога прадмесця. Навуменка.

пракапа́цца, ‑а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца; зак.

1. Капаючы, пранікнуць куды‑н., праз што‑н., дасягнуць чаго‑н., дакапацца. Пракапацца да вады.

2. перан. Капацца некаторы час (гл. капацца ў 2 знач.). Пракапацца дома цэлы дзень.

пашырэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

Разм. Стаць шырокім, шырэйшым. За апошні час Юрка пашырэў у плячах, наліўся сілаю. Карпаў. Пашырэла раптам дарога — гэта да яе далучылася другая, што вяла з Хадакоў праз ельнік. Пташнікаў.

жыўцо́ўка, ‑і, ДМ ‑цоўцы; Р мн. ж.

Разм. Вуда, якой ловяць на жыўца. Мікола праз кожныя паўгадзіны бегаў на раку правяраць жыўцоўкі, а Раман падкідаў сухое ламачча ў агонь і ладзіў снасці. Ляўданскі.

ададра́ць, аддзяру, аддзярэш, аддзярэ; аддзяром, аддзераце; зак., што.

Аддзяліць што‑н. раней прымацаванае; адарваць. Ададраць дранку. Ададраць кару. □ [Нявада] ададраў дошкі ад куткавога акна ў дварэ, улез праз акно ў хату і адчыніў сенцы. Чорны.

а́йсберг, ‑а, м.

Плывучая ледзяная гара, абломак ледавіка. І вось ужо адкрытая прастора, Там-сям, як лебедзь, айсберг праплыве. Звонак. Праз чорныя ночы, між айсбергаў хмурых Плылі яны [караблі] ў далі ў ліхія марозы. Броўка.

[Англ. iceberg з сканд.]

прышпо́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго.

Ударыць каня шпорамі пад бакі, прымушаючы бегчы хутчэй. Коннікі прышпорылі коней і праз некалькі секунд апынуліся каля сялян. Пальчэўскі. [Андрушка] .. прышпорыў каня і аж угалоп пусціўся па вуліцы. Лобан.

ра́нак, ‑нку, м.

Пачатак дня; раніца. З самага ранку. Ад ранку да вечара. □ [Дзень] пачаўся ціхім жнівеньскім ранкам, калі асцярожна ўзыходзіць сонца, нібы вобмацкам прабіраючыся праз заслону туману. Пестрак.

•••

Добрага ранку! — ранішняе прывітанне пры сустрэчы.

уну́трана, прысл.

Пра сябе, у душы, у думках. Іна ўнутрана ажывілася і, не адымаючы ад вачэй рук, праз шчыліны між пальцаў зірнула на Анатоля. Ваданосаў. [Паддубны] імкнуўся быць спакойным і ўнутрана і знешне. М. Ткачоў.