партфе́ль, ‑я, м.

1. Чатырохвугольная сумка з засцежкай, у якой носяць кнігі, паперы і пад. Васіль Дзянісавіч надзеў халат, апрануў паліто, глыбей насунуў кепку і ўзяў у рукі партфель. Мележ. Невядома, чым бы ўсё скончылася, каб у гэты час не ўвайшлі незнаёмыя людзі з вялікімі жоўтымі партфелямі... Чарот.

2. Пасада міністра. Размеркаванне партфеляў. // Кіруючая пасада наогул.

3. Сукупнасць рукапісаў, каштоўных папер і пад., якія знаходзяцца ў распараджэнні рэдакцыі, банка і пад. Рэдакцыйны партфель.

•••

Міністр без партфеля гл. міністр.

[Ад фр. portefeuille.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ры́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

1. Тое, што і рынуцца. Мікіта рынуў да дзвярэй, расчыніў іх .. і, хапіўшы аберуч Бліцкага за плечы, таўхануў за парог. Навуменка. Зверху, з трубы, на Андрэя рынуў цэлы паток халоднай вады. Васілёнак.

2. каго-што і без дап. Пакінуць каго‑, што‑н. без догляду, без падтрымкі. [Галута:] — Я лепей здохну пад адрынай, Але кутка свайго не рыну, З свае не вылезу нары. Колас. А людзі кінулі ўсё, рынулі і паўцякалі, каб хаця самім выратавацца. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сібе́рны, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Крайне суровы; бязлітасны, жорсткі. Сіберны чалавек. Сіберны характар. □ Бялявыя вусы з рыжым адлівам былі заядла падкручаны. Ён сіберным вокам ласкавага бацькі акідаў адданы пад яго апеку і ахову горад: ці няма дзе чаго крамольнага або проста непатрэбнага. Караткевіч.

2. Вельмі моцны, рэзкі, люты (пра вецер, мароз і пад.). Сіберны мароз. □ Быў сіберны холад, і людзі часта прыбягалі пагрэцца ў кацельную. Лынькоў. Не магу я, кволая дзяўчына, Сцюжай гэтакай ісці палямі Над сібернымі вятрамі. Зарыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тысячаго́ддзе, ‑я, н.

1. Прамежак часу ў тысячу год. Трэцяе тысячагоддзе да н. э. // звычайна мн. (тысячаго́ддзі, ‑яў). Вельмі вялікі прамежак часу. Не дні і не месяцы — Тысячагоддзі ідуць неўміручыя людзі да зор. Макаль. Пад няхітрую музыку адной скрыпкі і часам двух барабанаў віхрам выконваецца танец — той танец, які адбываўся ў вясёлыя мінуты стагоддзі таму назад, а ў больш прымітыўным выглядзе — назад цэлыя тысячагоддзі. Чорны.

2. Гадавіна чаго‑н., што адбылося ці пачалося тысячу год таму назад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

юна́цтва, ‑а, н.

1. Перыяд жыцця пасля малалецтва да сталасці; ранняя маладосць. Гады юнацтва. □ Напярэдадні юбілею маёй творчасці мне захацелася ўспомніць свой шлях і ўсё сваё жыццё. Я імкнуўся аднавіць усе драбніцы гэтага жыцця — сваё маленства, юнацтва, .. светлыя гадзіны творчасці, сваю сталасць. Купала.

2. зб. Юнакі. // Маладыя людзі абодвух полаў. Юнацтва планет усвядоміла, што сёння ствараецца будучыня і для яго. «Маладосць». Цябе, юнацтва, я люблю. Загартаванае ў вайну, Цану ты знала мазалю І хлебу ведала цану. Хведаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Multae manus onus levant/levius reddunt

Шмат рук аблягчаюць/робяць больш лёгкім цяжар.

Много рук облегчают/делают более лёгкой тяжесть.

бел. Грамада ‒ вялікі чалавек. Моцны статак чарадою, а людзі грамадою. Калі робіш укупе, не баліць у пупе.

рус. Семьёй и горох молотят. Верёвка крепка с повивкой, а человек с помощью. В одиночку не одолеешь и кочку, артелью и через гору впору. Где руки и охота, там спорная работа. Берись дружно, не будет грузно/тяжело. У одного с трудом, у двух смехом. Где двое работают, там и песня слышна.

фр. П faut se tenir la main (Следует держаться вместе/помогать друг другу). On ne peut se battre seul (Нельзя сражаться в одиночку).

англ. Many hands make light work (Много рук облегчают работу).

нем. Viele Hände machen schnell ein Ende (Много рук ‒ быстрый конец). Viele Hände haben bald Feierabend (Много рук ‒ быстрый конец рабочего дня).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

про́сты, -ая, -ае.

1. Аднародны па саставе, не састаўны.

Простае рэчыва.

2. Не складаны, не цяжкі, лёгка даступны для разумення.

Простае рашэнне.

3. Без асаблівых хітрасцей, не мудрагелісты.

Простая абстаноўка ў кватэры.

4. Не першасортны, грубы па якасці.

Мука простага памолу.

5. Які не вызначаецца сярод іншых, самы звычайны.

П. смертны.

Простыя людзі жадаюць міру.

6. Звычайны, не заказны (пра пісьмо, бандэроль і пад.).

7. Прастадушны, няхітры, не ганарлівы.

Не саромцеся яго, ён чалавек п.

8. Які належыць да непрывілеяваных класаў, не дваранскі (уст.).

П. народ.

9. Прамы, без выгібаў.

Дарога простая, як страла.

10. Пра каня: не спутаны (разм.).

○

Простая мова — у граматыцы: чужая мова, перададзеная без змен, ад імя гаворачага.

◊

Простым вокам — без дапамогі аптычных прыбораў.

|| памянш. про́сценькі, -ая, -ае (да 2, 3 і 7 знач.).

|| наз. прастата́, -ы́, ДМ -таце́, ж. (да 2, 3 і 7 знач.).

◊

Святая прастата — пра вельмі наіўнага чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пункт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.

1. Месца, якое характарызуецца пэўнымі адзнакамі і можа быць выкарыстана для неабходных дзеянняў.

Камандны п.

Зборны п.

Прызыўны п.

Перагаворны п.

Самы высокі п. гары.

2. Асобнае палажэнне, раздзел у складзе чаго-н. (дакумента, выкладання і пад.).

Асноўныя пункты даклада.

Выкласці па пунктах (таксама перан.: паслядоўна).

3. Асобны момант, перыяд у развіцці падзей, дзеяння.

Кульмінацыйны п.

4. Асноўнае паняцце геаметрыі, а таксама механікі, фізікі — месца, якое не мае вымярэння, мяжа адрэзка лініі.

П. перасячэння прамых.

П. апоры.

П. прылажэння сіл.

П. сонцастаяння.

5. Тэмпературная мяжа, пры якой рэчыва змяняе свой стан.

П. замярзання.

П. плаўлення.

○

Населены пункт — горад, пасёлак, вёска і пад., дзе пастаянна жывуць людзі.

◊

Пункт погляду (або гледжання) на што — чыя-н. думка, погляд на што-н.

У мяне на гэта свой пункт погляду.

|| памянш. пу́нкцік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

fry

I [fraɪ]

1.

fried, frying; v.t.

сма́жыць, сква́рыць

to fry potatoes — сма́жыць бу́льбу

2.

v.i.

сма́жыцца, сква́рыцца

3.

n.

сма́жанае мя́са, сма́жаная ры́ба, сма́жанка, смажані́на f.

II [fraɪ]

n., pl. fry

1) дро́бная ры́ба

2) малады́я істо́ты, драбната́, драбяза́, жамяра́ f., мале́ча -ы f. (і пра дзяце́й)

informal small fry –

а) мале́ча (дзе́ці)

б) ня ва́ртыя ўва́гі рэ́чы або́ лю́дзі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

plain

[pleɪn]

1.

adj.

1) я́сны, лёгка зразуме́лы

2) я́ўны, і́сны, відаво́чны, безумо́ўны

plain foolishness — про́ста дурно́та

3) про́сты (пра адка́з, суке́нку, чалаве́ка)

plain people — про́стыя лю́дзі

4) непрыго́жы, непрыва́бны

a plain girl — про́стая, немудраге́лістая дзяўчы́на

5) сумле́нны, шчы́ры (пра гу́тарку, адка́з)

6) ро́ўны, гла́дкі

2.

adv.

про́ста, я́сна

3.

n.

раўні́на, ро́ўнядзь f., стэп -у m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)