Verbum

піла́, -ы́, мн. пілы і (з ліч. 2, 3, 4) пілы́, піл, ж.

1. Стальная зубчастая пласціна (або дыск) для разразання дрэва, металу і пад.

Ручная п. (інструмент у выглядзе такой пласціны з ручкай). Механічная п. (машына для пілавання). Цыркулярная п.

2. перан. Пра чалавека, які пілуе (у 2 знач.) каго-н. (разм., неадабр.).

склад³, -а, М -дзе, мн. -ы́, -о́ў, м.

Гук або спалучэнне гукаў, што вымаўляюцца адным штуршком выдыхнутага паветра.

Націскны с.

Дзяліць словы на склады.

○

Адкрыты склад — склад, які канчаецца на галосны гук.

Закрыты склад — склад, які канчаецца на зычны гук.

|| прым. складо́вы, -ая, -ае.

Складовае пісьмо (у якім знакамі абазначаюцца склады, а не гукі).

смакава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; незак., што.

1. Есці або піць паволі, з асалодай, каб адчуць смак (у 1 і 2 знач.).

С. кляновы сок.

С. кожны глыток.

2. Есці ці піць на пробу; каштаваць.

Асцярожна с.

3. перан. Успрымаць, адчуваючы асаблівае задавальненне, цешыцца, радавацца чаму-н.

С. апошнія навіны.

|| наз. смакава́нне, -я, н.

спадаро́жнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каму. Ісці, ехаць разам з кім-н., быць яго спадарожнікам.

С. знаёмым у паездцы на экскурсію.

2. перан., каму-чаму. Знаходзіцца з нечым у непарыўнай сувязі, адбывацца адначасова або ўслед за чым-н.

Яму заўсёды спадарожнічала ўдача.

Песня і музыка спадарожнічаюць людзям усё жыццё.

|| наз. спадаро́жнічанне, -я, н.

навяза́ць, -вяжу́, -вя́жаш, -вя́жа; -вяжы́; -вя́заны; зак.

1. чаго. Нарыхтаваць, зрабіць шляхам вязання.

Н. шапак.

Н. венікаў.

2. каго (што). Прымацаваць, узяць на прывязь.

Н. каня на лузе.

3. перан., каго-што каму. Прымусіць каго-н. прыняць або зрабіць што-н. супраць яго волі, жадання.

Н. сваю думку.

Н. бой.

|| незак. навя́зваць, -аю, -аеш, -ае.

наскрэ́бці, -рабу́, -рабе́ш, -рабе́; -рабём, -рабяце́, -рабу́ць; -ро́б, -рэ́бла і -рабла́, -рэ́бла і -рабло́; -рабі́; -рэ́бены; зак., чаго.

1. Скрабучы, сабраць або набраць нейкую колькасць чаго-н.

Н. мукі.

2. Начысціць, скрабучы (пра моркву, буракі і пад.).

Н. бульбы на вячэру.

3. перан. 3 цяжкасцю сабраць, набраць (разм.).

Н. грошай.

|| незак. наскраба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

палі́ца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.

1. Прымацаваная да сцяны або зробленая ў сцяне, шафе гарызантальная дошка для розных прадметаў (кніг, посуду і інш.).

2. Месца для ляжання ў пасажырскім вагоне.

Верхняя п.

3. Тое, што і адвал¹ (у 3 знач.).

|| памянш. палі́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. палі́чны, -ая, -ае.

прары́ў, -ы́ву, мн. -ы́вы, -ы́ваў, м.

1. гл. прарвацца, прарваць.

2. Месца, дзе прарвана (у 2 і 3 знач.) або дзе прарвалася, прарваліся (у 2 і 4 знач.).

П. у плаціне. П. у лініі абароны праціўніка.

3. перан. Парушэнне ходу работы, якое вядзе да зрыву выканання заданння, плана.

П. у рабоце.

Выйсці з прарыву.

прасве́т, -у, М -ве́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Светлая паласа або слабы прамень у неасветленай прасторы.

П. у воблаках.

Жыццё без прасвету (перан.: без надзеі на паляпшэнне).

2. Шырыня аконнага ці дзвярнога праёму (спец.).

3. На пагонах: каляровая падоўжная палоска.

Пагоны з двума прасветамі.

|| прым. прасве́тны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

гі́льдыя, -і, мн. -і, -дый, ж.

1. У сярэдневяковай Еўропе: аб’яднанне купцоў або рамеснікаў, якія абаранялі інтарэсы сваіх членаў.

2. У дарэвалюцыйнай Расіі: адзін з разрадаў, на якія падзялялася купецтва ў залежнасці ад маёмаснага стану.

Купец другой гільдыі.

3. Увогуле саюз, аб’яднанне людзей адной ці падобных прафесій, мэт.

Г. літаратараў.

|| прым. гільдзе́йскі, -ая, -ае.