чы́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Абл. Шоргаць, соўгаць па чым‑н., пакідаючы след. Паглыблены ў гэтыя нечаканыя думкі, стараючыся адмахнуцца ад іх, Максім не адразу зразумеў, чаму гэта Маня спынілася пасярод вуліцы, пачала чырыць чаравікам па зямлі. Кудравец. Стары ішоў насустрач і задуменна чырыў перад сабою кійком, нібы падмятаючы асфальт. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nazwa
nazw|a
ж. назва; найменне; імя;
nosić ~ę X — называцца Х;
nadać czemu —
~ę — даць чаму імя; назваць што
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
towarzyszyć
towarzyszy|ć
незак. komu/czemu суправаджаць каго/што, спадарожнічаць каму/чаму;
solistce ~ła orkiestra — салістка выступала ў суправаджэнні аркестра
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
zależność
ж. od kogo/czego залежнасць ад каго/чаго; падпарадкаванасць каму/чаму;
zależność wzajemna — узаемазалежнасць; узаемаабумоўленасць;
zależność kolonialna — каланіяльная залежнасць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
испыта́ть сов.
1. вы́прабаваць (каго, што), праве́рыць (каго, што), зрабі́ць іспы́ты (каму, чаму); (исследовать) дасле́даваць;
2. (что — изведать) зазна́ць, зве́даць; (претерпеть — ещё) перане́сці; (почувствовать — ещё) адчу́ць; (пережить) перажы́ць; (узнать) пазна́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
несогла́сный
1. (не соответствующий) нязго́дны (з чым), неадпаве́дны (чаму);
посту́пок, несогла́сный с обстоя́тельствами учы́нак, нязго́дны з акалі́чнасцямі (неадпаве́дны акалі́чнасцям);
2. (нестройный — о звуках) нязла́джаны;
несогла́сное пе́ние нязла́джаны спеў (нязла́джанае спява́нне).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
затрыма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Перашкодзіць руху каго‑, чаго‑н., прымусіць застацца дзе‑н. Затрымаць машыну. Затрымаць снег на палях. □ Лабановіч накіраваўся да дзвярэй, каб падацца на вуліцу, але Саханюк затрымаў яго. Колас. Іван Рыгоравіч затрымаў клас пасля ўрокаў. Якімовіч. // Спыніць, сканцэнтраваць на кім‑, чым‑н. (погляд, позірк). Алена бездапаможна аглянулася вакол і затрымала позірк на Таццяне. Шамякін. // перан. Адтэрмінаваць што‑н., перашкодзіць чаму‑н. Дажджы затрымалі сяўбу. Затрымаць пуск электрастанцыі. // перан. Спыніць ход, рост, развіццё чаго‑н., перашкодзіць чаму‑н. Халады затрымалі рост раслін. // Запаволіць або спыніць на пэўны час. Затрымаць дыханне.
2. Не аддаць, не выдаць у тэрмін. Затрымаць зарплату.
3. Узяць пад варту; арыштаваць. Затрымаць злачынца. Затрымаць парушальніка граніцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ачыві́сты ’відавочны, яўны, навочны’ (Нас.), ачывіста ’відавочна; асабіста’ (Нас.), ст.-бел. очевистый яўны, ясны, відавочны, сапраўдны’ (Хрэст. гіст., 1), очевисто ’асабіста, відавочна’ з канца XV ст., очивисто з сярэдзіны XV ст., очевисте ’відавочна, адкрыта, яўна’ з канца XVII ст. (Нас. гіст.), ѡчоувисте з XV ст. (Карскі, Труды, 313). Запазычана з польск. oczywisty, oczywiście, утвораных ад складанага слова *oczywiść (як рус. зависть, ненависть, ‑wiść ад widzieć, гл. Брукнер, 377); слова было вядомае, на думку Брукнера, 614, усходнім і паўднёвым славянам з другой часткай ‑věst, параўн. балг. очивесен ’відавочны’, чаму пярэчыць бел. дыял. форма невістны ’невідомы’. Формы прыслоўяў на ‑о (‑а) у выніку асіміляцыі ў беларускай мове.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Заве́я ’мяцеліца’. Рус. дыял. заве́я ’тс’, ’месца дзе кружыць вецер’, укр. заві́я ’мяцеліца’, польск. zawieja ’тс’; параўн. чэш., славац. závěj, славен. zavèj ’сумёт’. Аддзеяслоўны наз. на а‑ ўтвораны ў паўн.-слав. мовах на базе прэфіксальнага *za‑vě‑ja‑ti (гл. веяць). Бел., укр. і польск., а таксама рус. дыял. прыбалт. факты магчыма трактаваць як звязаныя паміж сабой. Перм., арханг., урал. завея ’месца, захаванае ад ветру’ магло ўзнікнуць самастойна. Крыніцай польск. і зах., усх.-слав. з’явы можа быць як польск., так і «крэсовая» форма (чаму не пярэчыць ужыванне Міцкевічам); для высвятлення гэтага патрэбны звесткі аб пашырэнні слова ў народных гаворках, што для слова, замацаванага ў літ. мове, ускладнена.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
untergráben
* vt
1) падко́пваць
2) перан. падрыва́ць, падто́чваць (што-н.), шко́дзіць (чаму-н.)
séine Gesúndheit ist ~ — яго́ здаро́ўе пахісну́лася [падарва́на]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)