basować
незак.
1. басіць; спяваць (гаварыць) басам;
2. акампаніраваць; тураваць;
3. перан. komu тураваць, падтакваць каму, падлізвацца да каго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Quod clausum in pectore, hoc in lingua promptum habeo
Што ўтоена на сэрцы, тое відавочна маю на языку.
Что скрыто на сердце, то явно имею на языке.
бел. У каго баліць, той і крычыць. Што каму рупіць, той тое і жупіць. Што баліць, пра тое і буду гаварыць.
рус. Что на уме, то и на языке. Что у кого болит, тот о том и говорит. Что кому требит, тот то и теребит.
фр. Avoir le cœur sur la main (Иметь сердце на руке). La langue va ou la dent fait mal (Язык идёт туда, где болит зуб).
англ. Don’t take your harp to the party (He ходи co своей арфой на вечеринку).
нем. Das Herz auf der Zunge haben (Иметь сердце на языке).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
грэх, граху́ і грэ́ху, Т грахо́м і грэ́хам, мн. грахі́, -о́ў, м.
1. У веруючых: парушэнне правіл рэлігійнай маралі.
2. перан. Заганны ўчынак.
Грахі мінулых дзён.
3. у знач. вык. Грэшна, нядобра (разм.).
Г. так гаварыць.
◊
Далей ад граху (разм.) — пра нежаданне ўцягвацца ў непрыемную гісторыю.
З грахом папалам (разм.) — з вялікімі цяжкасцямі.
І смех і грэх (разм.) — і смешна, і сумна.
Няма чаго граху таіць (разм.) — трэба прызнацца.
Як на грэх (разм.) — як на зло, на няшчасце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ля́паць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. Утвараць рэзкі стук, шум пры ўдарах, удараць з ляскам.
Л. малатком.
2. Біць, удараць па чым-н. з шумам.
Л. па плячы.
3. што. Кідаць што-н. густое, ліпкае.
Л. гліну ў шчыліны.
4. перан., што. Гаварыць што-н. неабдумана, нетакгоўна.
Ляпае языком абы што.
|| зак. паля́паць, -аю, -аеш, -ае (да 1—3 знач.).
|| аднакр. ля́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. ля́панне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
talk
[tɔk]
1.
v.
1) гу́тарыць, гавары́ць, гамані́ць
Baby is learning to talk — Дзіця́тка ву́чыцца гавары́ць
2) кансультава́цца, ра́іцца
to talk with one’s doctor — ра́іцца зь ле́карам
3) размаўля́ць; паразумля́цца
to talk by signs — размаўля́ць на мі́гі
4) плятка́рыць, абгаво́рваць
She talked behind their backs — Яна́ плятка́рыла ў іх за сьпі́наю
5) гавары́ць, дыскутава́ць
to talk politics — гавары́ць пра палі́тыку
2.
n.
1) гу́тарка f.; гаварэ́ньне n.; мо́ва f.
2) размо́ва f.
3) нара́да, канфэрэ́нцыя f.
4) плётка, чу́тка f.
5) прадме́т гу́тарак, плётак
She is the talk of the town — Пра яе́ плятка́раць у го́радзе
6) informal пусты́я сло́вы
His threats were just talk — Яго́ныя пагро́зы былі́ то́лькі пусты́мі сло́вамі
•
- talk away
- talk back
- talk big
- talk down
- talk English
- talk out
- talk over
- talk sense
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
jerk2 [dʒɜ:k] v.
1. рэ́зка ту́заць, штурха́ць, то́ргаць; выця́гваць, вырыва́ць;
She jerked her arm free. Яна рыўком вызваліла сваю руку.
2. ру́хацца рэ́зкімі штуршка́мі;
jerk to a halt/stop рэ́зка затармазі́ць/спыні́цца
jerk out [ˌdʒɜ:kˈaʊt] phr. v. гавары́ць адры́віста
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
матэ́рыя ж
1. філас, тс перан Matéri¦e f -, Grúndstoff m -(e)s, Úrstoff m;
◊ гавары́ць пра высо́кія матэ́рыі über geléhrte [abstrákte] Dínge réden;
2. (тканіна) Stoff m -(e)s, -e, Textílware f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ба́ўкаць ’званіць’ (Др.-Падб., Гарэц., Бяльк., гл. і Касп.), ’гаварыць, распускаць нядобрыя чуткі’ (Бяльк.). Параўн. рус. дыял. (ярасл., пск.) ба́вкать лаяць; званіць; нагаворваць на каго-н.’ Укр. бе́вкати, бо́вкати і г. д. Гукапераймальнае слова. Параўн. Рудніцкі, 156.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
объясня́ться
1. (разговаривать) гавары́ць;
2. (находить объяснение в чём-л.) вытлума́чвацца;
3. (выясняться) вытлума́чвацца; см. объясни́ться;
4. страд. тлума́чыцца, растлума́чвацца; вытлума́чвацца; см. объясня́ть;
◊
объясня́ться в любви́ прызнава́цца ў каха́нні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
заткну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Закрыцца, закупорыцца (пра адтуліну). Бутэлька шчыльна заткнулася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Засунуцца за што‑н., куды‑н. Сякера лёгка заткнулася за пояс.
3. Разм. груб. Замаўчаць, перастаць гаварыць. — Заткніся лепш, Мосін! Чалавек праўду кажа! — накінуліся на крыкуна. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)