старажытнагрэчаскі храм з пяццю калонамі на фасадзе.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
псеўдады́птэр
(ад псеўда- + дыптэр)
старажытнагрэчаскі храм, які адрозніваецца ад дыптэра адсутнасцю ўнутранага рада калон.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Прафа́н ’недасведчаны ў якой-небудзь галіне чалавек’ (ТСБМ). Крыніца слова ў лац.profānus ’неазнаёмлены; непасвячоны; які знаходзіцца па-за святыняй’, якое ад pro‑ ’перад’ і fānum ’асвечанае месца, храм’. У сучасных мовах з франц.profane ’асоба, якая не належыць да клану артыстаў’, распаўсюджана ў артыстычным жаргоне (Банькоўскі, 2, 779).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
то́лас
(гр. tholos)
культавы будынак акруглай формы (грабніца, храм) у эгейскай культуры і антычным свеце.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АМФІПРАСТЫ́ЛЬ
(грэч. amphiprostylos),
тып стараж.-грэч. прамавугольнага ў плане храма, які мае калонныя порцікі на тарцовых фасадах, пазбаўленыя дэкору падоўжныя сцены. Амфіпрастыль звычайна будавалі з гладкіх каменных блокаў. Шырока вядомы амфіпрастыль, пабудаваны паводле праекта Калікрата на Афінскім Акропалі, храм Ніке Аптэрас (Бяскрылай Перамогі).
Да арт. Амфіпрастыль. Храм Ніке Аптэрас на Акропалі ў Афінах. Арх. Калікрат. 449—420 да н.э.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕРАСТРА́Т
(Hērostratos, г. Эфес, Малая Азія, цяпер Турцыя),
грэк, які спаліў у 356 да н.э.храмАртэміды Эфескай (прылічаны грэкамі да аднаго з 7 дзівосаў свету), каб абяссмерціць сваё імя. Паводле падання, храм згарэў у ноч нараджэння Аляксандра Македонскага. Герастрат быў забіты. Па рашэнні жыхароў іанійскіх гарадоў імя Герастрата было аддадзена вечнаму забыццю; стала сімвалам ганебна набытай славы.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
то́ўшча, ‑ы, ж.
Маса якога‑н. рэчыва, што мае вялікую таўшчыню. Тоўшча вады. Тоўшча зямной кары./ Пра сцяну (сцены). Я не таму спыніўся ля парога, што тут, як кажуць, храм самога бога. І не таму, што нечы знатны тлен замураваны ў тоўшчы гэтых сцен.А. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Святы́ня ‘святое, асвечанае месца, храм’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Стан.), ст.-бел.свѧтынѧ ‘тс’. Кніжнае запазычанне з рус.святыня ‘тс’ (< ц.-слав.свѧтыни ‘тс’) або з польск.świątynia ‘тс’, што лічыцца запазычаннем з ст.-чэш.svatyně, svatina ‘тс’ у сувязі з агульным кірункам запазычвання хрысціянскай тэрміналогіі (Басай-Сяткоўскі, Słownik, 383).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нібы́та, злучн. і часціца.
Тое, што і нібы. Заходжу ў бор, нібыта ў храм.Матэвушаў.Так... Нішто не забыта... Колькі год адышло, А здаецца, нібыта Толькі ўчора было.Бачыла.Стары Клыбік вельмі ганарыўся сынам, які ў арміі нібыта пісарам быў і заадно падвучыўся там цягаць гармонік.М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гематахро́м
(ад гемата- + -храм)
чырвонае рэчыва, якое змяшчаецца ў тлушчавых кроплях клетак зялёных водарасцей у раствораным стане.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
