Стрымгало́ў ‘вельмі хутка, імкліва’ (ТСБМ), ‘потырч’ (Некр. і Байк.), стромгало́ў ‘тс’ (Скарбы), стромголо́ў ‘тс’ (ТС), стрымя́ галаву́ ‘тс’ (Нас.). Укр.стрімголо́в ‘хутка; уніз галавою’, рус.стремглав (з ц.-слав.), ц.-слав.стрьмглавъ, стрьмоглавъ, серб.-харв.stȑmoglav ‘кулём, уніз галавой’, славен.strmoglav ‘тс’, макед.стрмоглаво ‘ўніз галавой, імкліва’, ст.-слав.стрьмоглавь ‘уніз, упярод галавой’. Да стромы і галава; рэканструкцыя першаснай формы няпэўная: прыслоўе *strьmo + *golvь (В. скл. адз. л.) або *strьmьgolvь, дзе *strьmь — імператыў ад дзеяслова *strьmiti, гл. страміць (Новое в рус. этим., 223). Гл. таксама Фасмер, 3, 775; ЕСУМ, 5, 445–446. Параўн. строматыч (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
treppáb
aуні́з па ле́свіцы (па сходах)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
flússab, flússabwärts
уні́з па рацэ́, па цячэ́нні
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
саскаўзну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. Слізгануўшы, спусціцца, з’ехаць зверху ўніз. [Лёнька] ўжо быў на другім баку стога, саскаўзнуў уніз па жэрдцы.Місько.// Хутка рухаючыся, спусціцца, сысці з чаго‑н. Саскаўзнуць з ложка.
2. Коўзаючыся, саскочыць, зваліцца з чаго‑н. Бярвенні лёгка саскаўзнулі па жардзінах уніз.
3.перан.Разм. Будучы няўстойлівым, ухіліцца ад чаго‑н. Саскаўзнуць з правільнай дарогі. Саскаўзнуць на абывацельшчыну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шу́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).
1. Адным прыёмам зрабіць што-н.
Ш. вады на агонь.
Шухнуў вобземлю (паваліўся).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Хутка абваліцца, спаўзці, з’ехаць уніз.
Зямля шухнула ў яму.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Нечакана настаць, надысці.
Шухнула пацяпленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дадо́лу, прысл.
На зямлю, далоў. Спатыкнецца конь — і паляціць ардынарац дадолу, калі ён мала звыкся з сядлом.Кулакоўскі.// Да зямлі, уніз. Трава пажоўклая схілілася дадолу.Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спатне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Тое, што і спацець. Над вухам нешта зашыпела, я спужаўся, паляцеў уніз. Бухнуўся на мох каля птушанят. Адразу спатнеў.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надзі́р
(ар. nazir)
астр. пункт перасячэння нябеснай сферы з вертыкальнай лініяй, праведзенай уніз ад плоскасці гарызонту (проціл.зеніт 1).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Скі́нуць ‘зваліць, саштурхнуць уніз’, ‘зняць, распрануць’, ‘заўчасна нарадзіць’, ‘зняць з пасады’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Сл. ПЗБ, ТС, Ян.). Гл. кінуць, кідаць.