Тэ́нта ‘туга’ (шальч., Сл. ПЗБ), тэ́нго, тэ́ньго ‘старанна?’: будзе ахвотна й тэнго робіць, што схочэ (Сержп. Прымхі), тэ́нґа ‘вельмі добра’: тэ́нґа павячэраў (мядз., Каўрус). З польск. tęgo ‘туга’, а таксама дыял. tęngo ‘многа, добра’, tęgo ‘ўпарта; вельмі; хутка, шпарка’ (Варш. сл.). Сюды ж тэ́нгі ‘рослы, поўны’ (воран., Сл. ПЗБ) з польск. tęgi ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыту́га 1 ’жэрдка, лата (у саламянай страсе)’ (чач., Мат. Гом.). Рус. дыял. приту́га ’жэрдка, дубец, вяроўка, якімі прыціскаюць, змацоўваюць салому, чарот на страсе’, укр. приту́жина ’тс’. Да тугі (гл.).
Прыт́уга 2 ’смутак, жаль, маркота; змярцвенне’; ’цяжкае становішча; нястача; бяда’ (Нас., Шн., Песні, Кос., Гарэц., Др.-Падб., Касп., Бяльк.; карм., Мат. Гом.; Ян.; калінк., Сл. ПЗБ), пріту́га ’туга; нудны настрой’ (Бяльк.), прыту́жэны ’тужлівы’ (ТС). Параўн. укр. приту́га ’гора, бяда; смутак, туга’, серб.-харв. при̏туга ’бяда, няшчасце’, ст.-слав. приту́жати ’засмучаць, маркоціцца, трывожыць’. Прасл. *pritǫga ’гора, бяда’ (ЕСУМ, 4, 581). Да туга́, тужы́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шабе́та, ‑ы, ДМ ‑беце, ж.
Абл. Сумка, якая носіцца на поясе. З палка, прыбітага пад столлю, Цімох дастае раменную шабету, туга напакаваную ўсялякімі паперамі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
yearning
[ˈjɜ:rnɪŋ]
n.
1) мо́цнае жада́ньне, пра́га f.
2) туга́, журба́ f.
3) спага́да f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
перацягну́цца, ‑цягаўся, ‑цягнешся, ‑цягнецца; зак.
1. Туга сцягнуць, абвязаць сябе чым‑н. Перацягнуцца поясам.
2. Павольна, з цяжкасцю перайсці цераз што‑н. Хворы ледзь перацягнуўся цераз дарогу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Меланхолія ’сумны настрой, туга’ (ТС). Паводле Крукоўскага (Уплыў, 77), з рус. меланхолия. Аднак параўн. яшчэ ст.-бел. мелянколия, мэлянколия, меленколия ’тс’, якія са ст.-польск. melankolija ’чорная жоўць’ (Свяжынскі, БЛ, 7, 1975, 48; Булыка, Лекс. запазыч., 136), запазычанага з с.-лац. melancholia < ст.-грэч. μελαγχολία ’дэпрэсія, пакуты ад чорнай жоўці’ — меркавалася, што сум, туга ўзнікалі ад чорнай жоўці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
меланхо́лія
(гр. melancholia, ад melas, -anos = чорны + chole = жоўць)
хваравіта-прыгнечаны стан, туга, хандра.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
кручи́на ж., фольк. журба́, -бы́ ж.; (печаль) сму́так, -тку м., марко́та, -ты ж.; (тоска) туга́, -гі́ ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пазаця́гваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. каго-што. Зацягнуць куды-н. або ў што-н. усё, многае ці ўсіх, многіх.
П. лодкі да ракі.
2. што, пераважна безас. Пакрыць тонкім слоем чаго-н. усё, многае; загаіць усё, многае.
Сажалку пазацягвала раскай.
Раны пазацягвала.
3. што. Туга сцягнуць усё, многае.
П. рукзакі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
tightrope [ˈtaɪtrəʊp] n. ту́га напя́ты кана́т;
a tightrope walker канатахо́дзец
♦
tread/walk a tightrope ісці́ над бе́зданню; хадзі́ць па лязу́ бры́твы; рызыкава́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)