гарэ́лка ​1, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Прыстасаванне для спальвання гаручай вадкасці або газу з пэўнай мэтай. Газавая гарэлка.

гарэ́лка ​2, ‑і. ДМ ‑лцы, ж.

Моцны алкагольны напітак; сумесь віннага спірту з вадой. Пракоп даўно ўжо не піў гарэлкі, і хмель.. стукнуў яму ў галаву. Колас.

•••

Царская гарэлка — сумесь азотнай і салянай кіслот, якая растварае золата, плаціну і некаторыя інш. металы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вінегрэ́т, -у, М -грэ́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Халодная страва, звычайна прыгатаваная з дробна нарэзаных кавалачкаў агародніны з алеем і воцатам.

Класічны в.

2. перан. Сумесь разнастайных думак і паняццяў.

У галаве в.

В. пачуццяў.

На выставе в. колераў і гукаў.

|| прым. вінегрэ́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

жэлаці́н, ‑у, м. і жэлаці́на, ‑ы, ж.

Сумесь бялковых рэчываў жывёльнага паходжання, раствор якой пры ахаладжэнні пераходзіць у студзяністы стан (выкарыстоўваецца ў тэхніцы, фатаграфіі, кулінарыі, медыцыне і пад.).

[Фр. gelatine.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крыягідра́т

(ад крыя- + гідрат)

сумесь крышталёў лёду і крышталёў солей, якая растапляецца з утварэннем раствору таго самага складу, што і сумесь.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Міксту́ра ’вадкае лякарства, прыгатаванае з некалькіх рэчываў’ (ТСБМ). З польск. mikstura ’мешаніна, мяшанка’, якое з лац. mixtūra (або mistūra) ’змешванне’, ’сумесь’, ’спалучэнне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Саты́ра ’спецыфічная форма мастацкага адлюстравання рэчаіснасці, якой уласціва высмейванне розных адмоўных з’яў’ (ТСБМ), Крукоўскі (Уплыў, 85) лічыць новым запазычаннем з рус. сати́ра ’тс’, якое праз франц. satire паходзіць з лац. satira, больш стараж. satura (lanx) ’блюда з рознымі пладамі, якое кожны год паднасілася багам; дэсерт, сумесь; вершаваная сумесь’ (Фасмер, 3, 565; Праабражанскі, 2, 254). Раўнаверагодна і пасрэдніцтва польск. satyra ’сатыра’. Аб польск. слове гл. Брукнер, 482.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кампа́ўнд, ‑а і ‑у, М ‑дзе, м.

Спец.

1. ‑а. Паравая машына з двума цыліндрамі, у якіх пара працуе паслядоўна.

2. ‑у. Сумесь якіх‑н. рэчываў, якая не з’яўляецца хімічным злучэннем.

[Ад англ. compound — састаўны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гной, гно́ю, М гнаі, м.

1. Перапрэлая сумесь памёту і подсцілу свойскай жывёлы, якая ўжыв. для ўгнаення глебы.

Конскі г.

Вывесці г. з хлява.

2. Вадкасць жоўтага або шэрага колеру з непрыемным пахам як прадукт гніення, запалення тканак жывога арганізма.

|| прым. гнаявы́, -а́я, -о́е і гно́йны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ца́рскі, -ая, -ае.

1. гл. цар.

2. Які адносіцца да манархіі на чале з царом.

Царская Расія.

Ц. рэжым.

3. перан. Вельмі багаты, раскошны.

Ц. абед.

○ Царская гарэлка — сумесь салянай і азотнай кіслот, якая растварае золата, плаціну і іншыя металы.

Царскія дзверы — пярэднія дзверы ў царкоўным іканастасе, што вядуць у алтар.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

смесь ж.

1. (совокупность чего-л. разнородного) мешані́на, -ны ж.;

2. (совокупность веществ) су́месь, -сі ж.;

3. (отдел в журнале) уст. ро́знае, -нага ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)