Со́тня ‘адзінка ліку, роўная ста’ (ТСБМ, Некр. і Байк., ТС, Бяльк., Сержп. Прымхі). Укр., рус. со́тня ‘тс’. З *сътьня (гл. сто). Фасмер, 3, 728.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́сеяць, ‑сею, ‑сееш, ‑сее; зак., што.
1. Рассеяць насенне; пасеяць. Высеяць сто пудоў жыта.
2. Прасяваючы, адлучыць што‑н.; адсеяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыкі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак.
1. Прыблізна злічыць, вызначыць што-н. (разм.).
П. на калькулятары.
2. што і чаго. Дабавіць.
Прыкінь сто рублёў.
|| незак. прыкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і прыкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прыкі́дка, -і, ДМ -дцы, ж. і прыкі́дванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
працэ́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Сотая доля ліку, які прымаецца за цэлае, за адзінку (абазначаецца знакам %). // Колькасць, якая вымяраецца ў сотых долях чаго‑н., прынятага за адзінку. Выканаць план на сто пяць працэнтаў.
2. Даход, які атрымліваецца на кожныя сто рублёў (ці сто іншых грашовых адзінак) капіталу. Працэнт прыбыткаў.
3. Плата, якая атрымліваецца крэдыторам ад даўжніка за карыстанне пазычанымі грашамі. З гэтага гоману выплыў Рыгораў жарт, пасланы да гаспадыні: — Папрашу ваш доўг з працэнтам. Гартны.
4. Узнагарода, якая вылічваецца ў залежнасці ад абароту, даходу. Сам Стась атрымлівае ўсяго тры рублі ў месяц ды невялікі працэнт ад продажу газет, але ён любіць беларускую газету, спачувае і спрыяе ёй, як можа. Колас.
•••
На (усе) сто працэнтаў — поўнасцю.
[Ад лац. pro centum — за сто.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкасі́цца сов.
1. откоси́ться;
мы ~сі́ліся два дні таму́ — откоси́лись два дня тому́ наза́д;
2. кося́, отдали́ться;
~сі́ліся ад ракі́ ме́траў на сто — кося́, отдали́лись от реки́ ме́тров на́ сто
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
адкаці́цца сов., в разн. знач. откати́ться;
мяч ~ці́ўся ў са́мы кут — мяч откати́лся в са́мый у́гол;
хва́ля ~ці́лася — волна́ откати́лась;
фронт ~ці́ўся на сто кіламе́траў — фронт откати́лся на сто киломе́тров
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
húndertfach
1.
a сторазо́вы
2.
adv у сто разо́ў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
со́тня, -і, мн. -і, со́цень і со́тняў, ж.
1. Сто якіх-н. адзінак (прадметаў, рублёў і пад.).
Дзве сотні кніг.
Заплаціць не адну сотню за мэблю.
2. мн. Трэцяя ад канца лічба шматзначнага ліку.
3. звычайна мн. (со́тні, -яў), разм. Вялікая колькасць, мноства каго-, чаго-н.
Сотні студэнтаў.
4. Вайсковае падраздзяленне, якое першапачаткова складалася са ста чалавек.
Стралецкая с.
Казацкая с. (падраздзяленне, якое адпавядае эскадрону).
|| памянш. со́ценька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж. (да 1 знач.; разм.).
|| прым. со́ценны, -ая, -ае (да 1 і 4 знач.).
С. білет.
Соценная вага (вага, на якой прадмет, што ўзважваецца, ураўнаважваецца ў сто разоў лягчэйшай гірай; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дадрукава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак., што.
1. Надрукаваць да канца або да якога-н. месца.
Д. кнігу.
Д. старонку да палавіны.
2. Надрукаваць дадаткова.
Д. сто экзэмпляраў тэзісаў.
|| незак. дадруко́ўваць, -ваю, -ваеш, -вае.
|| наз. дадруко́ўка, -і, ДМ -ко́ўцы (да 2 знач.), ж. і дадруко́ўванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
акапцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑пуе; зак., што.
Адзначыць капцамі межы якой‑н. плошчы зямлі. Дзяды вяроўкай мералі папары, Акапцавалі сто валок зямлі. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)