а́рмія

(фр. armée, ад лац. armatus = узброены)

1) сукупнасць узброеных сіл дзяржавы;

2) сухапутныя ўзброеныя сілы ў адрозненне ад марскіх і паветраных;

3) злучэнне з некалькіх корпусаў або дывізій, прызначанае для вядзення ваенных аперацый (напр. танкавая а.);

4) перан. вялікая колькасць людзей, аб’яднаных агульнай справай (працоўная а.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

паві́ннасць, ‑і, ж.

Абавязак, які накладаецца дзяржавай або грамадствам на насельніцтва. Воінская павіннасць. Працоўная павіннасць. □ З цягам часу ваенная і духоўная знаць разам з абшчыннай уласнасцю узурпіравала і звязаныя з ёю павіннасці. Маркс. У 1503 годзе, калі ў Магілёве быў заснаваны замак — драўляны астрог, мусілі магілёўцы адбываць яшчэ замкавую павіннасць. Шынклер. // перан. Разм. Наогул абавязак, тое, што абавязкова трэба зрабіць, выканаць. Я веру, што час нечаканай разлукі Як злую павіннасць прыму. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кні́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.

1. Тое, што і кніга (у 1, 2 знач.). Цікавая кніжка.

2. Дакумент у выглядзе сшытых разам некалькіх лісткоў з тэкстам і месцам для афіцыйных адзнак. Працоўная кніжка. Ашчадная кніжка.

3. Адзін з чатырох аддзелаў страўніка жвачных жывёл, слізістая абалонка якога ўтварае складкі, падобныя на лісты паўразгорнутай кнігі.

•••

Заліковая кніжка — кніжка студэнта, у якую запісваюць звесткі аб здачы экзаменаў, залікаў, праходжанні практыкі і інш.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

акты́ўнасць ж. Aktivität [-vi-] f -, Geschäftigkeit f -, Tätigkeit f -; Rührigkeit f -;

працо́ўная акты́ўнасць Árbeitsaktivität f;

со́нечная акты́ўнасць Sónnenaktivität f, Soláraktivität f;

праяўля́ць акты́ўнасць Aktivität an den Tag légen; rührig sein

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кні́жка I ж., в разн. знач. кни́жка;

ціка́вая к. — интере́сная кни́жка;

запісна́я к. — записна́я кни́жка;

○ ашча́дная к. — сберега́тельная кни́жка;

працо́ўная к. — трудова́я кни́жка;

заліко́вая к. — зачётная кни́жка

кні́жка II ж., анат. кни́жка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ва́хта ж.

1. (дзяжурства, варта) Wáche f -, -n;

стая́ць на ва́хце вайск. Wáche stehen* [gehen*], Wáche háben;

2. перан. Schicht f -, -en; Áufgebot n -(e)s, -e;

працо́ўная ва́хта Produktiónsaufgebot n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

уключы́цца, уключуся, уключышся, уключыцца; зак.

1. Далучыцца да сістэмы дзеючых апаратаў, пачаць дзейнічаць. На хаду расшпільваючы кабуру пісталета, я бег да машыны, у якой уключылася ўнутранае асвятленне. Сабаленка. [Кінакамеры] ўключыліся ў той момант, як мора хлынула на бераг. Шыцік.

2. Стаць актыўным удзельнікам чаго‑н., увайсці ў склад, далучыцца да чаго‑н. Уключыцца ў сацыялістычнае спаборніцтва. Уключыцца ў размову. □ Беларусь, працоўная, Савецкая, уключылася ў сям’ю Савецкага Саюза. Сташэўскі. Прыгледзеўшыся да жыцця, асвойтаўшыся са справамі, .. [Я. Скрыган] неяк натуральна ўключыўся ў творчы працэс. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзе́йнасць ж. Tätigkeit f -; Aktivität [-vi-] f -; Beschäftigung f -, -en; Wírken n -s;

грама́дская дзе́йнасць öffentliche [geséllschaftliche] Tätigkeit;

працо́ўная дзе́йнасць Erwérbstätigkeit f -;

гаспада́рчая дзе́йнасць Wírtschaftstätigkeit f Geschäftstätigkeit f;

разві́ць бурлі́вую дзе́йнасць rége Wírksamkeit entfálten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

książeczka

ж. кніжка;

książeczka czekowa — чэкавая кніжка;

książeczka oszczędnościowa — ашчадная кніжка;

książeczka pracy — працоўная кніжка;

książeczka wojskowa — вайсковы білет;

książeczka do nabożeństwa — малітоўнік

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

шарва́ркі, ‑рак; адз. шарварка, ‑і, ДМ ‑рцы, ж.

Грамадская працоўная павіннасць пераважна па будаўніцтву і рамонту дарог, мастоў, грэбляў, панскіх будоўляў у Вялікім княстве Літоўскім, Рэчы Паспалітай у 15–18 стст., а таксама ў Заходняй Беларусі ў 1921–39 гг. Вёска не хадзіла адбываць шарваркі, не плаціла падаткаў. Пестрак. Вызначалі [панскія начальнікі] фурманкі і людскую сілу на шарварку для рамонту мастоў і дарог, што праходзілі па панскай зямлі, зноў збіралі сход. Машара. На сялян сыпаліся шматлікія штрафы і прымусовыя павіннасць па рамонту дарог і мастоў (шарваркі), якія ператварылася ў сапраўдную дарожную паншчыну. Палуян.

[Польск. szarwark ад ням. Scharwerk.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)